Ένα φεμινιστικό κίνημα στο Αγρίνιο
Τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα η κοινωνία του Αγρίνιου έχει φθάσει σε ένα ζηλευτό επίπεδο: είναι ικανή να ανταποκριθεί στα πιο αισιόδοξα και τολμηρά αιτήματα της εποχής -ας πούμε- το αίτημα ενός υγιούς φεμινισμού.
Στα 1896 -και στο πλαίσιο μιας ευρύτερης φεμινιστικής κίνησης- ιδρύεται στο Αγρίνιο παράρτημα του εν Αθήναις Συλλόγου «Εργάνη Αθηνά». Ιδού μια γλαφυρή και χαρίεσσα περιγραφή της ιδρυτικής, ας πούμε, εσπερίδας:
«Για τα ειωθότα είχαν συγκεντρωθεί κυρίες και δεσποινίδες. Ήταν ντυμένες με βαρύτιμες αμφιέσεις και στο φως των αναμμένων κεριών επεδείκνυαν την ευδαιμονία τους.
Ώσπου, εμφανίζεται μία κυρία της αριστοκρατίας. Αυτή δεν έφερε μεταξωτή βαρύτιμη αμφίεση• έφερε ωραιότατη ενδυμασία εκ λεπτού λινού υφάσματος, από εκείνα που παρήγε η γυναικεία χειροτεχνία του Αιτωλικού. Το γεγονός επροκάλεσε τον θαυμασμό και την εύγλωττη σιγή της ομηγύρεως…».
[…]Ύστερα, λοιπόν, από αυτό ιδρύουν σύλλογο με σκοπό την ανάδειξη της γυναίκας και την εκτίμηση και αξιοποίηση της γυναικείας εργασίας.
Το καταστατικό ψηφίζεται στις 15 Ιουλίου 1896 και υπογράφεται από 120 τακτικά μέλη. Ιδού το πρώτο άρθρο -όπου τη βαρύτητα του περιεχομένου αμιλλάται η διαφαινόμενη γυναικεία ευαισθησία: «Σκοπός τού εν Αγρινίω Συλλόγου Κυριών “Εργάνη Αθηνά” είνε ο σύνδεσμος των απανταχού Ελληνίδων, όπως διά κοινής συμπράξεως επιδιωχθή:
α. η αρμόζουοα εις τας εθνικάς παραδόσεις μόρφωσις του ελληνικού οίκου
β. η κατάργησις της άσκοπου πολυτελείας και η απλοποίησις της ενδυμασίας-
γ. η χρησιμοποίηοτς των κατά τόπους ελληνικών προϊόντων εις γυναικείαν βιοτεχνίαν-
δ. η διαπαιδαγώγησις της εν επαρχίαις και δήμοις της Ελλάδος γυναικός διά της ενασκήσεως της θρησκείας, φιλανθρωπίας και φιλοπατρίας».
Το εδάφιο β’ του 2ου άρθρου έχει ως εξής:
«προς επίτευξιν των σκοπουμένων μέσα είνε: (…) β. η διοργάνωσις πανελληνίων εκθέσεων γυναικείων έργων, τελουμένων κατά διετίαν, και η κατ’ αυτάς συγκάλεσις συνεδρίων».
Σε εφαρμογή του παραπάνω εδαφίου στις 24 Μαϊου 1898 εβδομήντα δύο γυναίκες συναθροίστηκαν στο Αγρίνιο, θέμα του συνεδρίου: «Ποια πρέπει να είναι η θέσις της Ελληνίδος εις την οικογένεια και την κοινωνία».
Ήδη από τις 21 Μαΐου είχε ανοίξει τις πύλες της και η ιστορική Α Πανελλήνια Έκθεση Γυναικείων Έργων και Χειροτεχνίας. Η επιτυχία της υπήρξε πρωτοφανής. Κλείνουμε μ’ αυτή την πολύ ζωντανή περιγραφή:
«Μέσα σε λίγες μέρες το Αγρίνιο πήρε όψη μεγαλειώδη. Σε ξύλινα παραπήγματα, στο εκτεταμένο οικόπεδο, όπου σήμερα υψώνεται το μέγαρο της Εθνικής Τραπέζης, είχαν εκτεθεί προϊόντα από ολόκληρη την Ελλάδα, ακόμα κι απ’ την υπόδουλη. Λουκούμια συριανά, μαντήλια καλαματιανά, τάπητες Αραχώβης, χαλιά Αιτωλικού, γιαννιώτικα κοσμήματα, νησιώτικα εργόχειρα και ό,τι εκλεκτό είχε να παρουσιάσει κάθε γωνιά της Ελλάδος την εποχή εκείνη. Ο Τύπος περιέγραψε με τα καλύτερα λόγια την επιτυχία της εκθέσεως. Κοσμοσυρροή απ’ όλη την Ελλάδα. Ακόμη και από την Ευρώπη ήρθαν επισκέπτες. Τα λίγα ξενοδοχεία της πόλεως γέμισαν απ’ την πρώτη μέρα και οι Αγρινιώτες άνοιξαν διάπλατα τα σπίτια τους για να φιλοξενήσουν τους ξένους επισκέπτες.
Οι Έλληνες βασιλείς, ο διάδοχος και τα μέλη της κυβερνήσεως, πολιτικοί, διπλωμάτες και ξένοι ανταποκριτές έτρεξαν να θαυμάσουν το Αγρίνιο τις μέρες αυτές.
Το σπίτι του άλλοτε δημάρχου Μιχαήλ Μπέλλου φιλοξένησε και έναν περίεργο τύπο, την Ευγενία, “πριγκίπισσα του βυζαντινού θρόνου”, που υποστήριζε πως ήταν απόγονος των Παλαιολόγων. Είχε έρθει από την Ευρώπη επίτηδες, για να επισκεφτεί την έκθεση του Αγρίνιου».
Όντως, το εγχείρημα του 1898 υπήρξε σταθμός στην ιστορία του διαρκώς αναπτυσσόμενου Αγρίνιου.
του Κώστα Τριανταφυλλίδη:
Κοινωνική και πνευματική αφύπνιση
(Βραχώρι 1880 -1940)
Φωτο: Εντγκάρ Ντεγκά -Γυναίκα που σιδερώνει
πηγη η Νέα Εποχή