Ο ιστορικός ερευνητής-δικηγόρος Χρ.Σιαμαντάς για τις λίθινες μπάλες του Γριμπόβου

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την είδηση της ανεύρεσης των λίθινων μπαλών στον βυθό της Ναυπάκτου δίνει μέσα από πληροφορίες που απέστειλε στο Nafpaktianews,ο συντοπίτης μας ιστορικός ερευνητής – δικηγόρος Χρ.Σιαμαντάς.

Ειδικότερα αναφέρει:

Στην περιοχή μας,  συνήθως  η γη  αποκαλύπτει  τις αρχαιότητες που κρύβει στα σπλάχνα της. Μας εκπλήσσει ευχάριστα το γεγονός ότι και η θάλασσα του τόπου μας έχει σειρά να μας δείξει τα μυστικά από αλλοτινούς καιρούς που φυλάσσει στο βυθό της . Μιλάω για την πολύ πρόσφατη ανεύρεση των λίθινων μπαλών που ανακαλύφθηκαν στο θαλάσσιο μέρος ,ανατολικά του λιμανιού της πόλης μας.

Με βάση όσα είδα και διάβασα στο Διαδίκτυο για την ανακάλυψη και όσα πληροφορήθηκα από τον Πρόεδρο του Λιμενικού Ταμείου κο Αντ. Φράγκο οδηγήθηκα στις ακόλουθες σκέψεις για τα ευρήματα αυτά .Να σημειώσω ότι οδηγός μου στις απόψεις που παραθέτω είναι όσα γνωρίζω για την ιστορία της Ναυπάκτου και όχι εξειδικευμένες αρχαιολογικές γνώσεις:

Κατ’αρχήν, δεν προέρχονται οι  εν λόγω μπάλες από  κάποιο πλοίο που ναυάγησε ,γιατί δεν θα ήταν διασκορπισμένες
σε μεγάλη ακτίνα και μάλιστα «δεκάδες».  Είναι γρανιτένιες  ,και προφανώς του 15ου αι. μ.Χ.  (όταν η Ναύπακτος ήταν υπό την κυριαρχία των Βενετών) σαν αυτές που συναντάμε διάσπαρτες στην πόλη μας. Είναι βενετσιάνικες  ,με προέλευση την Βενετία ή κάποιες από τις κτήσεις της  και τις έφεραν οι Βενετοί  με πλοία (γαλέρες ,μαούνες (;).Εκτοξεύθηκαν από την ξηρά και όχι  με λιθοβόλα κανόνια , αλλά με μεγάλες ,σταθερά εγκατεστημένες στο έδαφος, βαλλίστρες. Η εκσφενδόνισή τους αφορούσε κάποιο πολεμικό γεγονός ,βάζοντας οι βαλλιστράριοι (maistri de ballestre) κατά κινούμενων στόχων στην θάλασσα, όπως είναι φανερό, πλοίων. Το ναυτικό πλέον γεγονός ήταν σοβαρό ,αν κρίνουμε από τον μεγάλο όγκο μπαλών που ρίχθηκαν.

Σαν τέτοιο γεγονός μπορεί να αναζητηθεί ,ανατρέχοντας στην μεσαιωνική ιστορία της πόλης , η  αυγουστιάτικη του 1499  ,από ξηράς και θάλασσα, πολιορκία της Ναυπάκτου από τους Οθωμανούς ,με επικεφαλής τον ίδιο τον σουλτάνο Βαγιαζήτ  Β΄. Σύμφωνα με  τις  μέχρι σήμερα γραπτές ιστορικές μαρτυρίες ,ουδέποτε άλλοτε στη βενετσιάνικη Ναύπακτο του 15ο αι. μ.Χ.-αλλά και μεταγενέστερα μέχρι την επανάσταση του  1821- συνέβη  ένα μεγάλο ναυτικό πολεμικό επεισόδιο ,με τουρκικό στόλο ,μπροστά στην πόλη, πλην  αυτό της  παραπάνω πολιορκίας της.

lithines-mpales4

Μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις  των Τούρκων ,από ξηράς, είχαν πάρει θέση πολιορκίας μπροστά στα τείχη της πόλης  στις 6.8. και στις 14 του ίδιου μήνα. Ο Βαγιαζήτ ήλθε με την αρμάδα του ,ήδη ενισχυμένη και από πειρατικά πλοία , 250 περίπου συνολικά καράβια ,και αγκυροβόλησε μπροστά στην πόλη τις 26.8. Είχε αποπλεύσει  από την Κωνσταντινούπολη τις 31.5.1499  και κάνοντας  τον θαλάσσιο γύρο της Πελοποννήσου ,μετά τις αποτυχημένες ναυτικές  επιθέσεις του βενετσιάνικου στόλου να του ανακόψει την πορεία ,πολιόρκησε και από την θάλασσα την τόσο σημαντική γεωστρατηγικά  Ναύπακτο. Φαίνεται λοιπόν ότι οι αμυνόμενοι ,με τους χειριστές βαλλιστρών στην οχύρωση της πόλης ,εκτόξευαν κατά του οθωμανικού στόλου  ,που είχε αράξει και ανατολικά του λιμανιού ,μεγάλο αριθμό μπαλών. Κάποιες από αυτές βρέθηκαν σήμερα ,μετά τόσους αιώνες…  Η εκτόξευση των  συγκεκριμένων λίθινων όγκων θα γινόταν μέχρι τις 28.8. ,γιατί τότε άρχισαν οι διαπραγματεύσεις των υπερασπιστών της  -6.954 ψυχές ήταν κλεισμένες στα τείχη της Ναυπάκτου (Βενετοί, Έλληνες και άτομα άλλων εθνοτήτων)- με τους Τούρκους για την παράδοση της πόλης. Αυτή έγινε τελικά στον Βαγιαζήτ τις 29.8. με τους πολιορκούμενους ,να παίρνουν τον δρόμο της φυγής για τη Ζάκυνθο ,εκτός από κάποιους που παρέμειναν στη Ναύπακτο και έτυχαν ασυλίας από τους Οθωμανούς.

Θα αναρωτηθεί κανείς ,γιατί δεν βρέθηκαν  υπολείμματα  των όποιων πλοίων χτυπήθηκαν από τις βολές στων βαλλιστραρίων; Απλούστατα από  πληγέντα πλοία όσα είχαν ζημιές επισκευάσιμες επιδιορθώθηκαν και τα άλλα ,που τυχόν βούλιαξαν, ανελκύστηκαν από την θάλασσα  από τους νέους κυρίους της Ναυπάκτου, Οθωμανούς.

Προέχει τώρα η ανάσυρση των μπαλών ,ο καθαρισμός και  η τοποθέτησή τους σε περίβλεπτα σημεία της πόλης μας (λιμάνι ,ΞΕΝΙΑ κ.λ.π.) για να θυμίζουν το μακρινό παρελθόν της.