Η νέα μεγάλη εκτροπή του Μαξίμου…

Το προαναγγελθέν περιβαλλοντικό έγκλημα μπαίνει σε φάση υλοποίησης παρά τις έξι προηγούμενες ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ, των απρόβλεπτων επιπτώσεων στο οικοσύστημα και τις βάσιμες ενστάσεις κατοίκων και περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας

«Για να μην επέλθει η εκδίκηση της φύσης, πρέπει να προηγηθεί η αντίδραση της κοινωνίας», αναφέρει σε δήλωσή του ο Γιώργος Βαρεμένος, βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Για ψηφοθηρικούς λόγους, η κυβέρνηση επαναφέρει τα φαραωνικά έργα εκτροπής του Αχελώου, παρόλο που από το 1994 έχουν ακυρωθεί με έξι αποφάσεις του ΣτΕ και το 2017, στο πλαίσιο του σχεδίου διαχείρισης των υδατικών πόρων της Θεσσαλίας, είχε βρεθεί λύση για να αντιμετωπιστεί το υπαρκτό πρόβλημα της άρδευσης του κάμπου με έργα μικρής κλίμακας που εξασφάλιζαν τις ανάγκες της γεωργικής παραγωγής, σε συνδυασμό με μέτρα ορθολογικής αξιοποίησης των αποθεμάτων της περιοχής.

Η κυβερνητική επιλογή έχει ήδη προκαλέσει τις πρώτες αντιδράσεις στη δυτική Ελλάδα και κυρίως στην Αιτωλοακαρνανία, λόγω των επιπτώσεων στο προστατευόμενο οικοσύστημα του ρου και κυρίως των εκβολών του Αχελώου

. Ο «πόλεμος» μεταξύ δύο «γαλάζιων» περιφερειών επανέρχεται, με απρόβλεπτες επιπτώσεις για δρομολογημένα έργα με συνολικό προϋπολογισμό άνω του ενός δισ. ευρώ, που έχει εξασφαλιστεί από το τρέχον ΕΣΠΑ και η υλοποίησή του θα δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Το έναυσμα είχε δώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος, κατά την επίσκεψή του λίγο πριν από τα Χριστούγεννα στη δυτική Θεσσαλία, διαβεβαίωσε ότι το φράγμα της Μεσοχώρας θα ολοκληρωθεί ώς το 2022.

Πρόσθεσε επίσης ότι είναι εφικτή η μεταφορά 200 εκατ. κυβικών μέτρων τον χρόνο από τα νερά του Αχελώου στη Θεσσαλία, χωρίς να δώσει περισσότερες εξηγήσεις για τη νέα μείωση του όγκου της εκτροπής.

Ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι «θα προέρχεται από τις πλεονάζουσες ποσότητες νερού στον ποταμό», τις οποίες υπολογίζει σε 600 εκατ. κυβικά, ενώ έσπευσε να διαβεβαιώσει ότι «δεν θα υπάρξει κίνδυνος αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και τα οικοσυστήματα της ευρύτερης περιοχής».

Το καταστροφικό σενάριο
Τη σκυτάλη παρέλαβε ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα συγκάλεσε ευρεία σύσκεψη με τη συμμετοχή των συναρμόδιων υπουργείων, βουλευτών και εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης όλων των βαθμίδων στη Θεσσαλία.

Ο ίδιος, σύμφωνα με πληροφορίες, φρόντισε να κρατήσει χαμηλούς τόνους και να διαβεβαιώσει πως το θέμα βρίσκεται υπό εξέταση, αλλά αυτό δεν εμπόδισε ορισμένους υπουργούς να υπερθεματίσουν υπέρ της εκτροπής.

Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει δύο εκατ. ευρώ για τη συντήρηση της σήραγγας της Συκιάς, που εντάσσεται στα λεγόμενα «έργα κεφαλής» και στην ουσία επαναφέρει την ακυρωμένη εκτροπή.

Το καταστροφικό για το οικοσύστημα σενάριο υιοθέτησε και ο εκπρόσωπος του υπουργείου Περιβάλλοντος, που προανήγγειλε την αναθεώρηση των περιφερειακών σχεδίων διαχείρισης υδατικών πόρων στη Θεσσαλία και τη Δυτική Ελλάδα.

Σε αυτή τη δυσμενή για το περιβάλλον εξέλιξη συμβάλλουν και οι μεγάλες καθυστερήσεις στην υλοποίηση των μικρής κλίμακας έργων, από δήμους και την Περιφέρεια Θεσσαλίας, που προβλέπει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.

Καθυστερούν, μεταξύ άλλων, έργα ύψους 2,3 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των υπόγειων υδροφορέων στο Κιλελέρ και την πόλη της Λάρισας, καθώς και τα μικρά φράγματα που είχαν προβλεφθεί στους Δήμους Τεμπών, Αγιάς και Πύλης Τρικάλων.

Με βάση το διαχειριστικό σχέδιο του 2017, που είχε θεσμοθετήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος, είχε ακυρωθεί η εκτροπή του Αχελώου και είχαν εξασφαλιστεί πάνω από 1,24 δισ. κυβικά νερού σε ετήσια βάση με την αξιοποίηση των αποθεμάτων της Θεσσαλίας, μέσα από μικρά φράγματα και μέτρα ενίσχυσης των υπογείων υδάτων.

«Οι συνεχείς μειώσεις των ποσοτήτων νερών του Αχελώου, που ξεκίνησε με 1,5 δισ. κυβικά τον χρόνο, αρκούν για να αποδείξουν ότι δεν πρέπει να προχωρήσει η εκτροπή», δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ο Σωκράτης Φάμελλος, τομέαρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος επισήμανε ότι ο ισχύων σχεδιασμός διαθέτει εγκεκριμένη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και προβλέπει εξορθολογισμό των αρδευτικών αναγκών της Θεσσαλίας με παρεμβάσεις μικρής κλίμακας που κατανέμονται σε ολόκληρη την περιοχή.

Για τα έργα στη Μεσοχώρα σημείωσε ότι έχουν απεμπλακεί πλήρως από την εκτροπή του Αχελώου και είναι αμιγώς υδροηλεκτρικά.

Με βάση τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, όπως μας διαβεβαίωσε, διασφαλίζεται το μη κατακλυζόμενο τμήμα του οικισμού κοντά στην Πύλη και το οικοσύστημα.

«Η προσπάθεια της κυβέρνησης να επαναφέρει την εκτροπή του Αχελώου θα αποδείξει στην πράξη την αντιπεριβαλλοντική πολιτική της, την υποτίμηση των ελληνικών και ευρωπαϊκών θεσμών», τονίζει και προσθέτει:

«Ελπίζουμε η Ν.Δ. να μην υιοθετήσει μια μικροκομματική και αδιέξοδη ανάγνωση της πολιτικής, που υποθηκεύει το αναπτυξιακό μέλλον της Θεσσαλίας».

«Για να μην επέλθει η εκδίκηση της φύσης, πρέπει να προηγηθεί η αντίδραση της κοινωνίας», αναφέρει σε δήλωσή του ο Γιώργος Βαρεμένος, βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, τονίζει, αντιλαμβάνεται την επιχειρηματικότητα με τριτοκοσμικό τρόπο ως ικανοποίηση «ημετέρων», χωρίς εξισορρόπηση συμφερόντων, περιφερειακή ανάπτυξη και σεβασμό δικαστικών αποφάσεων και ευρωπαϊκών Οδηγιών για την προστασία του περιβάλλοντος.

 

Ιστορικό «εκτροπών» Αχελώου

Σχεδόν έναν αιώνα οι αγρότες της Θεσσαλίας παρακολουθούν τους «Μαυρογιαλούρους» να μοιράζουν υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα για την αντιμετώπιση του υδροδοτικού προβλήματος στη μεγαλύτερη πεδιάδα της χώρας.

Η πατρότητα της ιδέας της εκτροπής του Αχελώου ανήκει στον καθηγητή του Πολυτεχνείου Απόστολο Κουτσοκώστα και είχε διατυπωθεί το 1925.

Η πρώτη εξαγγελία των έργων, όμως, έγινε το 1964 από τον Γεώργιο Παπανδρέου, σε προεκλογική συγκέντρωση στη Λάρισα, που σηματοδότησε την έναρξη των μελετών, με πιο σημαντική αυτή που είχε υποβληθεί από τον μηχανικό της Δ.Ε.Η. Στέλιο Μαγειρία.

Το πρώτο «θα» για την έναρξη των έργων ακούστηκε το 1983 από τον Ανδρέα Παπανδρέου, κατά τη διάρκεια της ετήσιας εκδήλωσης μνήμης στο Κιλελέρ, παρόλο που υπήρχαν ήδη επιφυλάξεις από την τότε Ε.Ο.Κ.

Στο όνομα της κάλυψης αρδευτικών και υδρευτικών αναγκών της Θεσσαλίας, αλλά και της παραγωγής ενέργειας, οι αρχικοί σχεδιασμοί περιλάμβαναν δύο μεγάλα φράγματα στη Μεσοχώρα και τη Συκιά, ένα μικρότερο στο Μαυρομάτι, καθώς και σήραγγες για τη μεταφορά νερού.

Η υλοποίηση ξεκίνησε από τη Δ.Ε.Η., που ανέλαβε να κατασκευάσει τον υδροηλεκτρικό σταθμό στη Μεσοχώρα.

Δέκα χρόνια αργότερα, η τότε κυβέρνηση της Ν.Δ. υπέγραψε τη σύμβαση για τα κυρίως έργα, που προέβλεπαν την εκτροπή έως 1,5 δισ. κυβικών τον χρόνο από τον Αχελώο προς τον Θεσσαλικό Κάμπο, ενώ ήδη είχαν κατατεθεί οι πρώτες προσφυγές στο ΣτΕ και είχε επισημοποιηθεί η αρνητική θέση των Βρυξελλών.

Τα έργα είχαν εξαιρεθεί από τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις, αλλά ξεκίνησαν με εθνικούς πόρους και έχουν διατεθεί περίπου 600 εκατ. ευρώ.

Η πρώτη ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ εκδόθηκε το 1994 και το τότε υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ επιχείρησε να την ανατρέψει, μειώνοντας στο μισό τις ποσότητες νερού της εκτροπής.

Ακολούθησαν άλλες πέντε απορριπτικές αποφάσεις, όλες με το ίδιο σκεπτικό, παρά το γεγονός ότι η εκτροπή είχε περιοριστεί στα 250 εκατ. κυβικά τον χρόνο.

Η τελευταία και πιο χαρακτηριστική είναι η υπ’ αριθμόν 26/2014 της Ολομέλειας του ΣτΕ, που τεκμηριώθηκε με απαντήσεις σε 14 προδικαστικά ερωτήματα από την πλευρά του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, με την οποία η εκτροπή χαρακτηρίζεται ως «επιζήμια για το περιβάλλον».

Χαρά Τζαναβάρα – efsyn.gr