Ομιλία Δ. Κωνσταντόπουλου για την Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2014/50

Ομιλία Δημήτρη Κωνσταντόπουλου, Εισηγητή επί του Νομοσχεδίου για την Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2014/50 σχετικά με την προαγωγή της κινητικότητας των εργαζομένων μεταξύ των κρατών-μελών με τη βελτίωση της απόκτησης και της διατήρησης δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Με το παρόν νομοσχέδιο, ενσωματώνεται στην εθνική έννομη τάξη η Οδηγία 2014/50 σχετικά με την προαγωγή της κινητικότητας των εργαζομένων μεταξύ των κρατών μελών και τη βελτίωση της απόκτησης και διατήρησης δικαιωμάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης.

Σύμφωνα με την Οδηγία, τα κράτη μέλη όφειλαν να θεσπίσουν τις αναγκαίες διατάξεις για τη συμμόρφωσή τους με αυτή έως την 21/5/2018, κάτι που δεν έγινε στη χώρα μας.

Για το λόγο αυτό προβλέπεται αναδρομική ισχύς των διατάξεων του νομοσχεδίου από την 21/5/2018.

Για ποιο λόγο αυτή η καθυστέρηση; Η απάντηση εκκρεμεί.

Η υπό συζήτηση οδηγία έρχεται να προστεθεί ως ρύθμιση στο βασικό πλέγμα για την αποτελεσματική άσκηση του δικαιώματος διαμονής και εργασίας των πολιτών ενός κράτους σε άλλα κράτη της Ένωσης.

Έρχεται να παράσχει ακόμη μεγαλύτερη προστασία στο πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης που παρέχουν οι ευρωπαϊκές διατάξεις.

Μια οδηγία πολύτιμη στη συγκυρία που βρίσκεται η χώρα τα τελευταία δέκα χρόνια, κατά τα οποία σχεδόν 500 χιλιάδες άνθρωποι έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό για διαμονή και εργασία.

Ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων επιστημόνων που βρίσκονταν στο εξωτερικό στα μέσα του 2017 εκτιμάται σε περίπου 250 χιλιάδες.

Ασύλληπτα νούμερα!

Ωστόσο,  είναι δυνατόν να δικαιολογηθούν, αν λάβουμε υπόψη ότι η χώρα έχει χάσει το ¼ της παραγωγής της και ένα σημαντικό μέρος των παραγωγικών της δυνατοτήτων.

Αυτή η οδηγία λοιπόν, έρχεται να θυμίσει σε όλους πως στο πλαίσιο της Ένωσης μπορούμε σήμερα να μιλάμε για ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων.

Στο πλαίσιο της Ένωσης, υπάρχει αυτή η θεμελιώδης προστασία, ώστε τα άτομα που μετακινούνται από χώρα σε χώρα για την αναζήτηση εργασίας, να μην κινδυνεύουν να χάσουν όλα ή μέρος των κεκτημένων -ή υπό απόκτηση- δικαιωμάτων τους βάσει της εθνικής τους νομοθεσίας, όπως είναι η σύνταξη ή οι παροχές ανεργίας.

Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζόμενων εντός Ένωσης, αποτέλεσε μια από τις τέσσερις ακρογωνιαίους λίθους της εσωτερικής αγοράς, μέρος της αρχικής Συνθήκης της Ρώμης το 1957, παράλληλα με την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων.

Σε δυο λέξεις, το ευρωπαϊκό όραμα!

Αυτό το οποίο η Δημοκρατική Παράταξη υπηρέτησε με υπευθυνότητα και επιμονή.

Αυτό για το οποίο πολλές φορές δεχθήκαμε τα βέλη της σημερινής κυβέρνησης, ακόμη και πριν 3 χρόνια, όταν μέσα από έναν επικίνδυνο αντιευρωπαϊκό λόγο έφτασε η χώρα να φλερτάρει με το Grexit.

Η οδηγία αυτή αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση της ενθάρρυνσης της γεωγραφικής κινητικότητας εντός της Ένωσης.

Βήμα το οποίο έκανε η Ένωση μετά τη Λευκή Βίβλο του 2012 «Ατζέντα για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις», μια επιπλέον προσπάθεια για τη δημιουργία διατάξεων για τη φορητότητα των συντάξεων.

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Με την παρούσα οδηγία, βελτιώνονται οι κανόνες που διέπουν τα συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης ώστε ένας μετακινούμενος εργαζόμενος να απολαμβάνει επαρκή δικαιώματα συνταξιοδότησης.

Στόχος των ρυθμίσεων είναι να διευκολύνουν την άσκηση του δικαιώματος των εργαζομένων για ελεύθερη κυκλοφορία μεταξύ των κρατών μελών, μειώνοντας τα εμπόδια και προστατεύοντας τα δικαιώματά τους για συμπληρωματική συνταξιοδότηση όταν οι σχέσεις εργασίας τους τερματίζονται κι εκείνοι μετακινούνται σε άλλο κράτος μέλος ή εντός της ελληνικής επικράτειας.

Το Νομοσχέδιο αποτελείται από 9 άρθρα.

Στο άρθρο 1 καθορίζεται ο σκοπός της ενσωμάτωσης της Οδηγίας και στο άρθρο 2 το πεδίο εφαρμογής της.

Αναλυτικά, ορίζεται ότι οι διατάξεις του νομοσχεδίου εφαρμόζονται στα συστήματα που παρέχουν συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές παροχές, στους εργαζομένους-μέλη τους που λόγω λήξης της σχέσης εργασίας τους μετακινούνται σε άλλα κράτη μέλη και στους εργαζομένους-μέλη τους που αλλάζουν απασχόληση εντός της ελληνικής επικράτειας.

Ορίζονται επίσης οι τομείς που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του Νομοσχεδίου όπως τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης του Κανονισμού 883/2004 και τα συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης που έχουν ήδη κλείσει και δεν μπορούν να εγγραφούν νέα μέλη.

Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι διατάξεις της Οδηγίας δεν εφαρμόζονται στις παροχές αναπηρίας.

Στο άρθρο 3 περιλαμβάνονται οι ορισμοί των εννοιών του Νομοσχεδίου, ενώ στο άρθρο 4 αναφέρονται οι όροι σύμφωνα με τους οποίους οι εργαζόμενοι αποκτούν δικαιώματα σε συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές παροχές.

Το άρθρο 5 αναφέρεται στα αδρανοποιημένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, ορίζεται δηλαδή ότι οι εργαζόμενοι που αποχωρούν διατηρούν τα θεμελιωμένα δικαιώματά τους για συμπληρωματική συνταξιοδοτική παροχή και ορίζεται ταυτόχρονα ο τρόπος προσδιορισμού της αξίας των δικαιωμάτων αυτών.

Πολύ σημαντικό είναι το άρθρο 6, που διευκολύνει την ενημέρωση των εργαζομένων σχετικά με τις συνέπειες που μπορεί να έχει η κινητικότητα στα δικαιώματά τους για συμπληρωματική συνταξιοδότηση.

Συγκεκριμένα ορίζεται ότι οι εργαζόμενοι πρέπει ανά τακτά διαστήματα να έχουν πλήρη, έγγραφη και σαφή ενημέρωση για τους όρους και την αξία των δικαιωμάτων τους σε συμπληρωματική συνταξιοδότηση, καθώς και για τη δυνατότητα καταβολής σε αυτούς εφάπαξ ισοδύναμου ποσού.

Με το άρθρο 7 διασφαλίζεται ότι περιπτώσεις εργαζομένων που αλλάζουν επαγγελματική δραστηριότητα και Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης υπάγονται στις κείμενες νομοθετικές διατάξεις και στις καταστατικές διατάξεις κάθε Ταμείου.

Αν δε, ο αποχωρών εργαζόμενος ζητήσει τη μη μεταφορά των δικαιωμάτων του στο νέο Ταμείο, τα δικαιώματά του παραμένουν και θα λάβει την παροχή που δικαιούται όταν συμπληρώσει τις σχετικές προϋποθέσεις.

Τέλος, στο άρθρο 8 τίθεται εξουσιοδοτική διάταξη για την έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης για την εφαρμογή των διατάξεων και στο άρθρο 9 ορίζεται η έναρξη ισχύος του νόμου αναδρομικά από 21/5/2018.

Για την καθυστέρηση αυτή χρειάζεται να μας δώσετε κάποια ενημέρωση.

Ολοκληρώνοντας κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα για ακόμη μια φορά να υπογραμμίσω το πόσο μεγάλο μοιάζει σήμερα για πολλούς -κυρίως νέους- το όφελος της εργασιακής κινητικότητας εντός της Ένωσης.

Σε μια Ένωση που το υψηλό ποσοστό ανεργίας στη νότια Ευρώπη, συνυπάρχει με μια μεγάλη ζήτηση για εργατικό δυναμικό στο Βορρά.

Βέβαια, εδώ ενυπάρχει και ο εξής κίνδυνος:

Η διαρκής μείωση της προσφοράς εργασίας στις χώρες που επλήγησαν από την κρίση προκαλεί τη μετακίνηση μεγάλων τμημάτων του ενεργού δυναμικού τους προς τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, με αποτέλεσμα στις χώρες υποδοχής να μειώνονται οι μισθοί και να τίθενται σε κίνδυνο τα κεκτημένα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Οι γηγενείς αντιδρούν και απαιτούν περιορισμούς στη μετακίνηση, ενώ στα κράτη που «εξάγουν» -ας το πούμε έτσι- εργατικό δυναμικό, με την απώλεια αυτή, απειλείται η σταθεροποίηση της οικονομίας τους.

Έτσι, τα κράτη αντί να προωθούν πολιτικές ολοκλήρωσης υποκύπτουν σε ευρωσκεπτικιστικές ή αντιευρωπαϊκές πιέσεις που απειλούν τη συνοχή της Ένωσης.

Αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε και σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να βρούμε μακρόπνοες λύσεις που θα δίνουν ώθηση στο ευρωπαϊκό όραμα και θα διασφαλίζουν τη συνοχή και την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης αλλά και κάθε κράτους μέλους της.