Η ομιλία του Κώστα Πελετίδη για την 74η επέτειο της απελευθέρωσης της Πάτρας

Συνεχίζονται οι εκδηλώσεις για την 74η επέτειο της απελευθέρωσης της Πάτρας από την γερμανική κατοχή.

Στην πλατεία Γεωργίου αυτή την ώρα, πραγματοποιείται εκδήλωση με ομιλητή τον Δήμαρχο Πατρέων, Κώστα Πελετίδη.

Θα ακολουθήσει μουσική παράσταση από την «χορωδία ΑΝΤΗΧΩ», το Χορευτικό Τμήμα του Πολιτιστικού Οργανισμού και τη Λαϊκή Ορχήστρα του.

 

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ

Αγαπητές φίλες και φίλοι, αγαπητοί συμπολίτες,

Η πόλη μας δεν ξεχνά αυτούς που αγωνίστηκαν για να είμαστε σήμερα ελεύθεροι. Σαν σήμερα, πριν 74 χρόνια 4 Οκτωβρίου 1944 το 12ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, απελευθερώνει την Πάτρα από τους γερμανούς κατακτητές.

Οι καμπάνες κτυπούν χαρμόσυνα!

Η Πάτρα είναι ελεύθερη, ο λαός ξεχύθηκε με ζητωκραυγές στους δρόμους, οι τηλεβόες της ΕΠΟΝ σαλπίζουν το χαρμόσυνο μήνυμα. Ο λαός ενώνεται με τους μαχητές του. Η Γερμανική μπότα, η μπότα των ναζί δεν θα πατάει πλέον τον τόπο μας.

Η πόλη μας όπως και όλη η Ελλάδα που γνώρισε την πείνα, τις διώξεις, τις εκτελέσεις είναι ελεύθερη. Μετά από τρία χρόνια αγώνες γεύεται την χαρά της νίκης.

 

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Αποτελεί χρέος μας, η ιστορία της πόλης μας να γίνει κτήμα όλων, ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων, γιατί η γνώση της ιστορίας, αποτελεί οδηγό, γνώση για το τι γίνεται γύρω μας, για την αιτία των προβλημάτων και τον τρόπο που μπορούμε να τα λύσουμε.

Οι φασίστες και οι ναζί από την Ιταλία και τη Γερμανία, γιατί έφυγαν από μέρη μακρινά και ήρθαν στη χώρα μας, γιατί τόση καταστροφή, γιατί τόσοι νεκροί; Τι θέλαν να κερδίσουν; Ποιοι κερδίζουν από τους πολέμους;

Είναι κρίσιμο να δοθεί απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να καταλάβουμε τι γυρεύουν πάλι σήμερα οι Αμερικανοί στη Μεσόγειο, στα Βαλκάνια, σε όλο τον κόσμο, το ΝΑΤΟ, οι Ρώσοι, οι Κινέζοι. Γιατί ανεβαίνει επικίνδυνα το θερμόμετρο της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης στον πλανήτη μας και στη γειτονιά μας.

Πίσω από όλη την καταστροφή που έζησε και ζει η χώρα μας, ο πλανήτης ολόκληρος, κρύβεται η κυριαρχία του κεφαλαίου, που όταν ασφυκτιά στα εθνικά όρια που βρίσκεται, ζητά επέκταση, θυσιάζοντας για τα κέρδη τους τη ζωή νέων ανθρώπων, τόσο της χώρας τους όσο και των χωρών στις οποίες επιτίθενται, στα σφαγεία των πολεμικών συγκρούσεων. Μέσα από την καταστροφή που προκαλούν, ονειρεύονται νέα, μεγαλύτερα κέρδη από την ανακατασκευή όσων γκρεμίζουν με τον πόλεμο. Περιφρονούν  τις ανάγκες των λαών, προκαλούν τεράστια δυστυχία.

Η χώρα μας, όπως και το σύνολο των χωρών που σκλαβώθηκαν, γνώρισαν την απανθρωπιά, την βρωμιά της «νέας τάξης πραγμάτων», γνώρισαν τι θα πει ναζισμός. Η επίθεσή τους, δεν ήταν έμπνευση «τρελών», αλλά οργανωμένο σχέδιο των κυρίαρχων οικονομικά δυνάμεων των χωρών τους.

Τα πολιτικά στηρίγματα της Κρούπ, της Ντόιτσε Μπάνκ, του Ανιέλι και των άλλων μονοπωλίων ήταν τότε οι ναζί, ο Χίτλερ στη Γερμανία, ο Μουσολίνι και οι φασίστες στην Ιταλία. Τα συμφέροντα των μονοπωλίων ικανοποιούσαν. Αυτό γίνεται και σήμερα, οι επεμβάσεις, η καταστροφή, οι νεκροί, η προσφυγιά, οι πνιγμένοι στο Αιγαίο, είναι αποτέλεσμα της σύγκρουσης των πολυεθνικών. Πάντα θα έχουν πρόθυμους που να εκτελούν τις επιθυμίες τους. Αν εξαντληθούν αυτοί έχουν και την ‘’λύση’’ μορφωμάτων όπως  της Χρυσή Αυγή, μια καθαρά ναζιστικής οργάνωσης, που καλλιεργεί το ρατσισμό, την ανωτερότητα της φυλής, το μίσος απέναντι στους άλλους λαούς. Γι αυτό τους βλέπουμε να βαράνε τον εργάτη, τον αδύναμο πρόσφυγα και ποτέ τον εφοπλιστή, τον κεφαλαιοκράτη.

Επομένως, για να σταματήσουν οι πόλεμοι με τις συνέπειές τους οφείλουμε να τελειώσουμε με αυτούς που τους προκαλούν, το κεφάλαιο, τα μονοπώλια, τις πολυεθνικές. Η γειτονιά μας μυρίζει μπαρούτι, τα σύννεφα του πολέμου, της αλλαγής συνόρων πυκνώνουν στην περιοχή, για μια γεώτρηση φυσικού αερίου στην Κύπρο παρατάχθηκαν 6 στόλοι, δεν πρέπει να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια. Σήμερα πρέπει να απαιτήσουμε να μην εμπλέκεται η χώρα μας στους οικονομικούς ανταγωνισμούς, κανένας στρατιώτης, κανένα πολεμικό μας πλοίο έξω από τα σύνορά μας. Καμιά ξένη βάση στη χώρα μας. Αυτό το μήνυμα να στείλουμε και στους άλλους λαούς, τήρηση των υπαρχόντων συμφωνιών, καμία αλλαγή στα σύνορα που υπάρχουν.

Μεγάλη συζήτηση γίνεται αυτές τις μέρες στην πόλη μας για το πώς αποδίδεται από τη Δημοτική Αρχή η ιστορία της περιόδου ’40 – ‘44. Υπάρχουν μάλιστα φωνές που μας κατηγορούν ότι κάνουμε «κομμουνιστική προπαγάνδα».

Τι από τα παραπάνω και από τα παρακάτω δεν είναι αλήθεια;

Η απελευθέρωση της πόλης μας, ήρθε ως αποτέλεσμα της συλλογικής πάλης, των εθνικοαπελευθερωτικών οργανώσεων, των συμμαχικών κρατών, του ίδιου του λαού  και της νεολαίας, που αναθαρρημένοι από τις νίκες και την ασταμάτητη προέλαση του κόκκινου στρατού, απελευθέρωσαν ολόκληρες περιοχές της χώρας και η εξουσία πέρασε στο λαό.

Έτσι, παραμονές της απελευθέρωσης, οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους, είχαν απομονωθεί στο κέντρο της πόλης, ενώ τα περίχωρα είχαν απελευθερωθεί από τον ΕΛΑΣ.

Την 1η Οκτώβρη, το 12ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ καταλαμβάνει τις περιοχές Κλάους, Περιβόλα, Εγλυκάδα, Γηροκομειό. Ένας λόχος καταλαμβάνει το Δασύλλιο και ένας άλλος από τα Συχαινά, κατευθύνεται προς την παραλία, για να αποκλείσει τη διαφυγή των Γερμανών.

Στις 2 Οκτώβρη, αρχίζει η επιχείρηση απελευθέρωσης της πόλης, με γενικευμένη επίθεση από όλα τα τμήματα, που απλώθηκε σε όλη την Πάτρα και κράτησε ως αργά το βράδυ.

Στις 3 του Οκτώβρη το πρωί, παραδίδονται στην αγγλική δύναμη τα τάγματα ασφαλείας προδοτών και συνεργατών των Γερμανών του περιβόητου Κουρκουλάκου και η τελική επίθεση αρχίζει. Οι ΕΛΑΣίτες έφτασαν στα Ψηλά Αλώνια και μια ομάδα των ανταρτών κατορθώνουν να στήσουν ένα πολυβόλο στο καμπαναριό του Παντοκράτορα. Εκδηλώνεται επίθεση στο Κάστρο και οι Γερμανοί υποχωρούν προς το λιμάνι. Το βράδυ αργά, επιβιβάζονται σε πλοία και εγκαταλείπουν την Πάτρα.

Στις 4 του Οκτώβρη, στις 6 το πρωί, οι καμπάνες αναγγέλλουν τη λευτεριά και το τέλος της σκλαβιάς. Οι απελευθερωτές, τα τμήματα του ΕΛΑΣ, παρελαύνουν στην ελεύθερη Πάτρα και οι κάτοικοι, που πλημμύρισαν τους δρόμους, τους υποδέχονται με λουλούδια.

 

Φίλες και φίλοι,

Κι ενώ στη χώρα πλάκωνε η σκλαβιά της κατοχής, τα κόμματα της ελληνικής πλουτοκρατίας, με όποια ονομασία και αν προσδιοριζόντουσαν, δεξιά, κεντρώα κ.λπ. εγκατέλειψαν το λαό.

Οι μισοί έφυγαν για την Αίγυπτο, πήραν μαζί τους και το Δημόσιο Ταμείο με το χρυσάφι και από εκεί προετοιμαζόντουσαν για τις μεταπολεμικές εξελίξεις, Οι άλλοι σχημάτισαν κατοχική κυβέρνηση.

Οι κατοχικές κυβερνήσεις, με όλους τους πρόθυμους επάνδρωσαν όλους τους τομείς. Δημιουργήθηκαν τα Τάγματα Ασφαλείας, συνέχισαν να λειτουργούν η Ειδική Ασφάλεια, η Αστυνομία Πόλεων. Οι κατακτητές χρειάζονταν κυβερνήσεις – υποχείρια τους, μέσω των οποίων θα εξασφάλιζαν την κυριαρχία τους, τα συμφέροντά τους.

Όλοι φρόντισαν ωστόσο, να παραδώσουν στην κατοχική κυβέρνηση, στον Μανιαδάκη τα μέλη και στελέχη του ΚΚΕ που ήσαν κρατούμενοι από τη Μεταξική Δικτατορία, για να οδηγηθούν στην εκτέλεση στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής την 1η του Μάη του 1944. Απέδειξαν στην πράξη ότι δεν έχουν διαφορές στην αντιμετώπιση αυτών που πρωτοστατούν για να σταματήσει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Στο λαό, καλλιεργούνταν η μοιρολατρία, ότι οι ναζί είναι ανίκητοι, δεν αξίζει να χάσουν τη ζωή τους και ότι πρέπει να κοιτάξουν τον εαυτό τους ή να καθίσουν στα «αυγά» τους, γιατί την ελευθερία τους, την ανέλαβαν άλλοι λαοί. Οι Εγγλέζοι, οι Αμερικάνοι και οι Ρώσοι. Έδιναν έτσι συγχωροχάρτι στον εαυτό τους και περίμεναν να ‘ρθει η στιγμή που θα στρογγυλοκάτσουν στο σβέρκο του λαού.

Υπήρχαν αυτοί που συνεργάστηκαν με το Χίτλερ, οι δοσίλογοι, οι ταγματασφαλίτες, οι μαυραγορίτες και οι γερμανοτσολιάδες, τους οποίους στη συνέχεια αυτοί που έφυγαν στο Κάιρο και στο Λονδίνο, τους επιβράβευσαν και συνέχισαν να έχουν ρόλο στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή του τόπου. Υπήρχε βέβαια και η πλειοψηφία του λαού που έδωσε την ψυχή του, την καρδιά του και το αίμα του για τη λευτεριά της Ελλάδα και τη σωτηρία του.

Δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Συγκρότησαν το Εθνικό Απελευθερωτικό μέτωπο, το ΕΑΜ με τη συμμετοχή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας, του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας και του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας. Το ΕΑΜ συσπείρωσε τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού. Πέτυχε την ψυχική του ανάταση, χτύπησε την μοιρολατρία την ιδιοτέλεια, τον ατομικισμό, την αδιαφορία και την προδοσία.

Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο δίνει πρώτο το σύνθημα για την επιβίωση του λαού. Ξεκινούν αγώνες μέσα στην κατοχή. Στον αγώνα αξιοποιήθηκαν, μαζί με την ένοπλη πάλη, όλες οι μορφές. Απεργιακές κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις, σαμποτάζ.

Τον Απρίλη του 1942 οργανώθηκε η πανυπαλληλική απεργία για την αντιμετώπιση της πείνας, του λιμού.

25 Ιούνη του 1943 με τις κινητοποιήσεις που οργάνωσε το ΕΑΜ ματαιώθηκε η πολιτική επιστράτευση. Τη σιγή της νύχτας στις γειτονιές έσπαγε ο τηλεβόας Προσοχή! Προσοχή! Σας μιλούν τα ηρωικά νιάτα της Ελλάδας! Η ΕΠΟΝ!

«Ο Βάρβαρος κατακτητής ετοιμάζει καινούργια μέτρα εξόντωσης. Αγωνιστές της λευτεριάς! Δε μας λύγισαν με το ντουφέκι! Όλοι στον αγώνα για τη ματαίωση της Πολιτικής Επιστράτευσης, κανένας εργάτης στη Γερμανία».

Στις 22 Ιουλίου του 1943 γίνεται κινητοποίηση για να φύγουν οι Βούλγαροι φασίστες από τα ελληνικά χώματα.

Ο κατακτητής έσπερνε τον τρόμο, προσπαθούσε να περάσει την ηττοπάθεια, την μοιρολατρία, να σταυρώσει ο ελληνικός λαός τα χέρια, να παραδοθεί. Αυτό δεν πέρασε.

Η εργατική τάξη με υψηλό αγωνιστικό φρόνημα πάλεψε για την επιβίωσή της από την πείνα και την εξαθλίωση.

Ο εθνικοαπελευθερωτικός  αγώνας έδωσε και υπέροχα παραδείγματα πρωτοπόρας οργάνωσης και πειθαρχίας, πρωτόγνωρης αυτενέργειας και πρωτοβουλίας των λαϊκών μαζών στις πόλεις και τα χωριά, με αποκορύφωμα τον ένοπλο αγώνα χιλιάδων ανταρτών του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ.

 

Φίλες και φίλοι,

Σήμερα, δεκαετίες μετά, παρά την τεράστια ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνικής κι ενώ ο πλούτος που παράγει ο λαός είναι αμύθητος,  επειδή τον καρπώνονται οι λίγοι, τα μονοπώλια, η κατάσταση έχει τραγικές ομοιότητες. Τα λαϊκά στρώματα βιώνουν την ανεργία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση.

Ό,τι κατέκτησαν οι εργαζόμενοι τα παίρνουν πίσω.

Επιτίθενται στην Υγεία, στην Ασφάλιση, στη σύνταξη, στη μόρφωση, κόβουν ΕΚΑΣ, επιδόματα, συνεχίζουν τη φοροληστεία, βγάζουν στο σφυρί το λαϊκό σπίτι, αφήνουν το λαό στο σκοτάδι.

Η ανεργία τσακίζει τα όνειρα και τη ζωή της νεολαίας, των εργαζομένων.

Σπέρνουν στο λαό την ηττοπάθεια, δηλώνοντας ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά ο μονόδρομος της υποταγής στην πολιτική που εφαρμόζεται.

Είναι μέγα ψέμα. Υπάρχουν όλες οι δυνατότητες σήμερα ο λαός να ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες του. Αρκεί να βγει στο προσκήνιο, να διεκδικήσει αυτά που δικαιούται.

 

Η χώρα μας, η πόλη μας έχει μεγάλες αναξιοποίητες παραγωγικές δυνατότητες, που μπορούν να απελευθερωθούν μόνο όταν ο λαός κάνει κουμάντο στον τόπο του και  σχεδιάζει την παραγωγή, όλη την οικονομία. Οι προϋποθέσεις υπάρχουν. Έχουμε έμπειρο, πολυάριθμο εργατικό δυναμικό, σημαντικές ενεργειακές πηγές, αξιόλογο ορυκτό πλούτο, βιομηχανική, βιοτεχνική και αγροτική παραγωγή.

Αυτό που χρειάζεται είναι η οργάνωση του λαού μας, η πάλη και η κατάκτηση αυτών που δικαιούται.

Οι αγώνες του λαού μας τότε μας δείχνουν το δρόμο.

Και τότε φάνταζε ότι ο κατακτητής είναι ανίκητος αλλά ηττήθηκε.

Το ίδιο είχαμε και το 1821.

Αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε».

 

***Θυμίζουμε ότι ο Δήμος Πατρέων, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την απελευθέρωση της Πάτρας, σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας προγραμματίζει σειρά δράσεων, για να ενημερωθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες και να γνωρίσουν τα γεγονότα της περιόδου της γερμανικής κατοχής και της απελευθέρωσης. Έχουν προγραμματιστεί για το διάστημα από 8 έως 12 Οκτώβρη εκδηλώσεις στο χώρο των σχολείων, με παρουσίαση ντοκουμέντων με κείμενα, χρονικό και οπτικοακουστικό υλικό για την απελευθέρωση.

Από αύριο Παρασκευή 5 έως και την Παρασκευή 12 Οκτώβρη, διοργανώνονται ιστορικοί περίπατοι των μαθητών και μαθητριών σε χώρους όπου διαδραματίστηκαν τα γεγονότα και οι μάχες για την απελευθέρωση της πόλης.