«Το Ρόδο και η άκανθα» της Αγρινιώτισσας Βησσαρίας Ζορμπά – Ραμμοπούλου
Τον Ιούλιο του 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ ένα ακόμη βιβλίο της γνωστής Αγρινιώτισσας φιλολόγου και συγγραφέως Βησσαρίας Ζορμπά – Ραμμοπούλου, το οποίο παρουσιάστηκε στο Αγρίνιο στις 20 -12-2018. Πρόκειται για το ιστορικό μυθιστόρημα «Tο ρόδο και η άκανθα/ φόνοι στην αυλή των χαγάνων», που μας μεταφέρει στη νεοσύστατη Βουλγαρία του 9ου αιώνα , συγκεκριμένα στο Σεπτέμβρη του 853 μ.Χ.
Στην πρωτεύουσα του Βυζαντίου Κωνσταντινούπολη ο νεαρός αυτοκράτορας Μιχαήλ (διάδοχος του Θεοφίλου)επιδιώκει προσέγγιση με το νέο χαγάνο των Βογιάρων αριστοκρατών Βόρι, οργανώνοντας εμπορικές αποστολές και γάμους ευγενών Βουλγάρων με νύφες από το Βυζάντιο. Ο Βόρις ανταποκρίνεται , γιατί σκέφτεται σοβαρά τον εκχριστιανισμό του λαού του. Σε μια τέτοια συμφωνία στέλνεται ως νύφη η Παυλή με τους κηδεμόνες της που βιάζονται να την ξεφορτωθούν και τον κρυφά ερωτευμένο μαζί της Σισίνη. Η πόλη Πλίσκα είναι ανάστατη, μια και εκεί θα γίνουν με μεγαλοπρέπεια όλα τα σχετικά του γάμου του Θεοδώρητου με την Παυλή. Στις 366 σελίδες του βιβλίου περιγράφονται με λεπτομέρειες: το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα, το θεραπευτήριο των Αγίων Αναργύρων, τα αρχοντικά των Βογιάρων και τα απλά σπίτια των υποτελών τους Σλάβων, η πόλη, η γύρω περιοχή. Αναφέρονται οι συνήθειες και ο τρόπος σκέψης και δράσης των εμπλεκομένων στο μύθο, η Ιστορία προελαύνει καλπάζοντας , η μοίρα όλων είναι προδιαγεγραμμένη και ο έρωτας παίζει το δικό του ρόλο. Έτσι, τη μέρα του γάμου του ο Θεοδώρητος δολοφονείται και όλοι ψάχνουν το δολοφόνο με βασικό ύποπτο το Σισίνη. Ένας δεύτερος απροσδόκητος φόνος ανατρέπει τα δεδομένα και όλοι προσπαθούν να βοηθήσουν τις αρχές για την εξιχνίαση των δολοφόνων.
Τα πρόσωπα είναι πολλά, το καθένα με το δικό του ρόλο, με τις γυναίκες να δρουν καθοριστικά και τους άνδρες να προσπαθούν να ξεχωρίσουν , χωρίς πάντα να τα καταφέρνουν: Παυλή, Θεοδώρα, Ελένη, Μπλέντα, Ριψιμία, Γαΐτα (γυναίκες) και Θεοδώρητος, Σισίνης, Λάζαρος, Φράγκος Πηγάνης, Τάταρος, Ευκάρπιος, Συμβάτιος, Πρέσλαμ, Σβηνίτζης, Νικήτας, Μαλαμίρ, Κούβερ, Χαμέας, Κορμισόχ (άνδρες). Χαρακτήρες που οργανώνονται αντιθετικά (καλοί και κακοί), ζουν την εποχή τους, δέχονται τις αδυναμίες και τις ικανότητές τους. Οι μοναχοί, οι ακόλουθοι, οι απλοί πολίτες, οι χαγάνοι, ο αυτοκράτορας, οι κηδεμόνες, η γιατρός, οι πόρνες, οι ερωμένες, ο επιστάτης και άλλοι κρατούν τον αναγνώστη σε αγωνία με τη δράση τους . Οι δολοφόνοι φανερώνονται , η αγωνία σταματάει τότε που δικαιώνεται ο έρωτας και έρχεται η κάθαρση με το τέλος που δίνεται.
Είναι αξιοθαύμαστο πως η συγγραφέας καταφέρνει με πολλή έρευνα στην Ιστορία και τον τρόπο ζωής της περιόδου αυτής , καθώς και με τη χρήση της κατάλληλης για την εποχή γλώσσας να πλέκει το μύθο με τα γεγονότα και να προκαλεί ποικίλα συναισθήματα στον αναγνώστη. Κάτω από το κείμενο υπάρχουν ενημερωτικά σχόλια ,που διευκολύνουν στην κατανόηση του περιεχομένου. Το καθετί έχει λόγο ύπαρξης : τι απέγινε ο μαργαρίτης που προόριζε για την Παυλή ο Θεοδώρητος; Ποιος ο ρόλος του πίλου με το μικρό τριαντάφυλλο που φέρει πάνω του; Ποιος πήρε το υποστατικό του γαμβρού; Πώς ο αυτοκράτορας και το περιβάλλον του αντέδρασαν στα νέα; Ερωτήματα που δε μένουν αναπάντητα με την ανάγνωση και γίνεται κατανοητός ο τίτλος :ρόδο και άκανθα, η Παυλή και όσοι την υποτιμούν, οι καλοί και οι κακοί, τα ρόδα των ροδώνων της περιοχής και η άκανθα του Κορινθιακού κιονόκρανου που έμεινε και στο Χριστιανισμό, για να συνδέει την παλιά με τη νέα θρησκεία. Ένα κορίτσι όπως αυτό που αποδίδεται στο εξώφυλλο, που δίνει το δικό του αγώνα ζωής σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, με πολλές προκαταλήψεις. Εύχομαι το νέο βιβλίο να είναι καλοτάξιδο και να πάρει τη θέση που του αρμόζει , ως ιστορικό μυθιστόρημα της σύγχρονης Λογοτεχνίας.
Κατερίνα Λιβιτσάνου – Ντάνου