Μυστικά και παγίδες για την κατοχύρωση του αφορολόγητου
Τι να προσέξουν μισθωτοί, συνταξιούχοι, άνεργοι, φοιτητές.
Εκατομμύρια μισθωτοί, συνταξιούχοι, κατ’ επάγγελμα αγρότες, περιστασιακά απασχολούμενοι, άνεργοι, εργαζόμενοι φοιτητές και άλλοι πολίτες οι οποίοι φορολογούνται σαν να ήταν μισθωτοί πρέπει να έχουν πραγματοποιήσει έως τις 31-12-2018 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους 10% – 18,75% επί του ετησίου εισοδήματος του τρέχοντος έτους, προκειμένου να κατοχυρώσουν το δικαίωμα ετήσιας έκπτωσης φόρου εισοδήματος έως 1.900-2.100 ευρώ κατά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων που θα υποβάλουν το 2019.
Οι περισσότεροι από τους φορολογούμενους αυτούς είναι υποχρεωμένοι να έχουν εξοφλήσει τις δαπάνες για την κατοχύρωση της έκπτωσης φόρου μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking) ή με άλλες ηλεκτρονικές μεθόδους πληρωμής, ενώ για πολύ λιγότερους οι δαπάνες θα αναγνωρίζονται ακόμη κι αν έχουν εξοφληθεί με μετρητά, αρκεί να έχουν εκδοθεί και διαφυλαχθεί οι σχετικές αποδείξεις λιανικών συναλλαγών.
Πέναλτι…
Ουσιαστικά, για την εξασφάλιση έκπτωσης φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ, η οποία ισοδυναμεί με αφορολόγητο 8.636-9.545 ευρώ, απομένουν πλέον 81 μέρες στους συγκεκριμένους φορολογούμενους. Οσοι δεν προλάβουν να καλύψουν τα απαιτούμενα ποσοστά δαπανών θα επιβαρυνθούν με την υποχρέωση καταβολής φόρου 22% επί των ακάλυπτων ποσών. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να επιδείξουν όσοι «πιαστούν» στα τεκμήρια της Εφορίας. Οι φορολογούμενοι αυτοί θα πρέπει να πραγματοποιήσουν έως τις 31-12-2018 δαπάνες οι οποίες θα ισοδυναμούν με ποσοστά 10%-18,75% όχι επί των χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων τους αλλά επί των πιο υψηλών τεκμαρτών εισοδημάτων. Στις κατηγορίες αυτές περιλαμβάνονται όχι μόνο χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι αλλά και περιστασιακά απασχολούμενοι φοιτητές, περιστασιακά απασχολούμενες νοικοκυρές, άνεργοι και λοιποί φορολογούμενοι με πενιχρά πραγματικά εισοδήματα.
Τι ισχύει
Σύμφωνα ειδικότερα με τα όσα προβλέπει η ισχύουσα φορολογική νομοθεσία:
1 Κάθε μισθωτός, συνταξιούχος και κατά κύριο επάγγελμα αγρότης, για να εξασφαλίσει, στη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει το 2019, ετήσια έκπτωση φόρου εισοδήματος έως 1.900 – 2.100 ευρώ, η οποία αντιστοιχεί σε αφορολόγητο 8.636 έως 9.545 ευρώ, θα πρέπει κατά το χρονικό διάστημα από την 1η-1-2018 έως και την 31η-12-2018 να έχει εξοφλήσει με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες ή μέσω e-banking έξοδα για αγορές αγαθών ή υπηρεσιών, συνολικού ποσού ίσου με ποσοστό:
* 10% του ετησίου – πραγματικού ή τεκμαρτού – ατομικού εισοδήματός του, εφόσον το εισόδημα αυτό ανέρχεται έως 10.000 ευρώ
* 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ και 15% επί του υπερβάλλοντος ποσού, για εισοδήματα μεταξύ 10.001 και 30.000 ευρώ
* 10% επί των πρώτων 10.000 ευρώ, 15% επί των επόμενων 20.000 ευρώ και 20% επί του υπερβάλλοντος ποσού, εφόσον το ετήσιο ατομικό εισόδημα ξεπερνά τις 30.000 ευρώ.
Σε περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα, δηλαδή αυτό που προκύπτει από την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, είναι μεγαλύτερο του δηλωθέντος και η επιπλέον διαφορά δεν καλύπτεται από τον φορολογούμενο, το ύψος της ετήσιας δαπάνης για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που πρέπει να έχει εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής για να κατοχυρωθεί η έκπτωση φόρου προσδιορίζεται ως ποσοστό επί του (υψηλότερου) τεκμαρτού κι όχι επί του (χαμηλότερου) δηλωθέντος εισοδήματος. Π.χ. εάν το συνολικό πραγματικό εισόδημα ενός μισθωτού φορολογούμενου είναι 10.000 ευρώ και το τεκμαρτό είναι 15.000 ευρώ, τότε το συνολικό ποσό των δαπανών που πρέπει να έχει εξοφλήσει έως τις 31-12-2018 με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δεν ανέρχεται σε 1.000 ευρώ (10% Χ 10.000 ευρώ), αλλά σε 1.750 ευρώ “(10% Χ 10.000 ευρώ) (15% Χ 5.000 ευρώ)”.
2 Σε κάθε περίπτωση μη κάλυψης του ποσού δαπάνης το «ακάλυπτο» ποσό θα φορολογείται με 22%.
«Μετράνε»
3 Στο ποσό των δαπανών που απαιτείται να έχουν πραγματοποιηθεί με «πλαστικό» ή «ηλεκτρονικό χρήμα», για να καλυφθεί το αφορολόγητο όριο, περιλαμβάνονται όλα σχεδόν τα έξοδα για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, λαμβάνονται υπόψη έξοδα για να αγοραστούν αγαθά και να παρασχεθούν υπηρεσίες
των παρακάτω κατηγοριών:
* Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά: Ψωμί, δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά, κρέας, ψάρια, αλλαντικά, γαλακτοκομικά, έλαια, φρούτα, λαχανικά, σοκολάτες, γλυκά, παγωτά, χυμοί, νερό, αναψυκτικά κ.λπ.
* Αλκοολούχα ποτά και καπνός: Αλκοολούχα, οινοπνευματώδη ποτά, κρασιά, μπύρες, καπνός, τσιγάρα, πούρα, πουράκια.
* Ενδυση και υπόδηση: Υφάσματα, ενδύματα, καθαρισμός και μεταποίηση ενδυμάτων, παπούτσια, επιδιορθώσεις υποδημάτων.
* Στέγαση: Ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, φυσικό αέριο, υγραέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, αποχέτευση, κοινόχρηστα, δημοτικά τέλη, επισκευή και συντήρηση κατοικία, εργασίες, υδραυλικού, ηλεκτρολόγου, ελαιοχρωματιστή, υπηρεσίες για τη συντήρηση πολυκατοικιών.
* Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες: Επιπλα, διακοσμητικά είδη, έπιπλα κήπου, φωτιστικά, χαλιά, μοκέτες, κουρτίνες, κλινοσκεπάσματα, οικιακές συσκευές, ψυγεία, πλυντήρια, ηλεκτρικές κουζίνες, κλιματιστικά, συσκευές θέρμανσης, εργαλεία, υπηρεσίες καθαρισμού, είδη καθαρισμού κ.ά.
* Μεταφορές: Ποδήλατα, ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου, καύσιμα, λιπαντικά, μίσθωση γκαράζ και χώρων στάθμευσης, μαθήματα οδήγησης, εισιτήρια τρένου, λεωφορείων, ταξί, αεροπλάνων και πλοίων. Τα διόδια δεν περιλαμβάνονται διότι οι εταιρίες εκμετάλλευσης αυτοκινητοδρόμων δεν έχουν επιτρέψει ακόμη την εξόφλησή τους από τους οδηγούς μέσω πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών.
* Επικοινωνίες: Κινητή και σταθερή τηλεφωνία, σύνδεση Internet, ταχυδρομικές υπηρεσίες.
* Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες: Υπολογιστές, κάμερες, μουσικά όργανα, άνθη, κατοικίδια ζώα, αθλητικές δραστηριότητες, θέατρα, κινηματογράφος, συναυλίες, μουσεία, βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, πακέτα διακοπών.
* Εκπαίδευση: Δίδακτρα για προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.
* Υγεία: Επισκέψεις σε ιατρούς-οδοντιάτρους, φάρμακα, νοσήλια, φακοί επαφής και υγρά καθαρισμού, τεστ εγκυμοσύνης, οινόπνευμα καθαρό, ιατρικά προϊόντα, γυαλιά μυωπίας, πατερίτσες, πιεσόμετρο, ζώνες παθήσεων, θεραπευτικές συσκευές και εξοπλισμός, μικροβιολογικές εξετάσεις, φυσιοθεραπείες κ.ά.
* Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια, κυλικεία.
* Αλλα αγαθά και υπηρεσίες: Κουρεία, κομμωτήρια, κοσμήματα, ρολόγια, είδη για μωρά, οίκοι ευγηρίας και ιδρύματα για άτομα με ειδικές ανάγκες, υπηρεσίες για βοήθεια στο σπίτι, ασφάλιση κατοικίας, υγείας, οχημάτων.
* Λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου: Για τους λογαριασμούς που είναι σε όνομα διαφορετικό από αυτόν που τους εξοφλεί, γίνονται δεκτές πληρωμές, εφόσον ο καταβάλλων τη δαπάνη είναι και ο πραγματικός χρήστης του ακινήτου.
* Κοινόχρηστα: Στην περίπτωση δαπανών των κοινόχρηστων χώρων, οι οποίες εξοφλούνται από τον διαχειριστή της πολυκατοικίας με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, οι εν λόγω δαπάνες λαμβάνονται υπόψη μετά τον επιμερισμό τους στους ενοίκους ή στους ιδιοκτήτες των οριζόντιων ιδιοκτησιών.
* Αγορές με κάρτες στο εξωτερικό: Δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης παροχής υπηρεσιών που γίνονται είτε στην Ελλάδα είτε σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή του Ε.Ο.Χ. και έχουν εξοφληθεί με ηλεκτρονικά μέσα λαμβάνονται υπόψη για την έκπτωση φόρου. Οι συναλλαγές μπορεί να έχουν γίνει από τον ίδιο τον φορολογούμενο ή τη σύζυγό του ή το άλλο μέλος του συμφώνου συμβίωσης ή τα εξαρτώμενα μέλη.
Δαπάνες συζύγων
4 Το ποσό των δαπανών δηλώνεται ατομικά από κάθε σύζυγο ή από κάθε μέρος συμφώνου συμβίωσης. Σε περίπτωση που καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δύο συζύγων, το τυχόν πλεονάζον ποσό δύναται κατά την εκκαθάριση της δήλωσης να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο για τυχόν κάλυψη του ελάχιστου απαιτούμενου ποσού δαπανών.
Τρόποι απόδειξης
5 Για την απόδειξη της εξόφλησης με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής των δαπανών απόκτησης αγαθών και υπηρεσιών οι φορολογούμενοι δεν χρειάζεται να κρατάνε τις χάρτινες αποδείξεις, καθώς γίνεται δεκτό κάθε πρόσφορο μέσο όπως:
* Κατάσταση κίνησης τραπεζικού λογαριασμού (bank statement).
* Αντίγραφο κίνησης τραπεζικού λογαριασμού
* Αναλυτική εικόνα καρτών
* Αποδεικτικά κατάθεσης ή εξόφλησης
* Αντίγραφο εκδιδόμενης απόδειξης πληρωμής τερματικού μηχανήματος (POS).
Τα δικαιολογητικά δεν προσκομίζονται στην Εφορία αλλά πρέπει να φυλάσσονται για 5 χρόνια.
Δαπάνες που εξαιρούνται
Στις δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη για την κατοχύρωση της έκπτωσης φόρου δεν περιλαμβάνονται:
* Τα ενοίκια
* Τα τέλη κυκλοφορίας
* Οι αγορές οχημάτων (αυτοκινήτων, δικύκλων), σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών
* Οι αγορές κατοικιών, οικοπέδων και λοιπών ακινήτων
* Οι πληρωμές φόρων
* Οι πληρωμές δόσεων δανείων
* Οι αγορές επενδυτικών προϊόντων (μετοχών, ομολόγων κ.λπ.).
Εξαιρέσεις: Ποιοι κατοχυρώνουν με… μετρητά
Απαλλάσσονται από την υποχρέωση να έχουν εξοφλήσει με «πλαστικό» χρήμα ή άλλα μέσα ηλεκτρονικής πληρωμής τις δαπάνες που κατοχυρώνουν την έκπτωση φόρου οι παρακάτω κατηγορίες φορολογουμένων:
* Φορολογούμενοι 70 ετών και άνω, δηλαδή γεννηθέντες έως και την 31η Δεκεμβρίου 1948.
* Ατομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
* Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
* Φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, εφόσον τουλάχιστον το 90% του παγκόσμιου εισοδήματός τους αποκτάται στην Ελλάδα ή εφόσον αποδεικνύουν ότι το φορολογητέο εισόδημά τους είναι τόσο χαμηλό ώστε θα δικαιούνταν της μείωσης του φόρου δυνάμει της φορολογικής νομοθεσίας του κράτους της κατοικίας τους.
* Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή, με την επιφύλαξη της προηγούμενης παραγράφου.
* Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.
* Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων.
* Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο (από ακίνητα, τόκους καταθέσεων κ.λπ.) ή και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ.
* Οι φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους, η οποία φορολογείται με την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος των μισθωτών και των συνταξιούχων.
* Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
* Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
* Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας.
Οι φορολογούμενοι οι οποίοι ανήκουν σε μία ή περισσότερες από τις παραπάνω κατηγορίες οφείλουν να καλύψουν τα προαναφερθέντα ποσοστά του ετησίου εισοδήματος (10%-18,75%) με δαπάνες αγοράς και παροχής υπηρεσιών, εξοφληθείσες με μετρητά. Για τον λόγο αυτό οφείλουν να ζητούν, να λαμβάνουν και να διακρατούν τις αποδείξεις.