Αγρίνιο: Άγιος Κωνσταντίνος (παλαιός και νέος συνοικισμός)

 

Οι πρώτοι πρόσφυγες που ήρθαν στο Αγρίνιο το 1922, και εγκαταστάθηκαν στον Άγιο Κωνσταντίνο, ήταν αρχικά περί της 2.571 άτομα, από τους οποίους οι 1.196 άνδρες και οι 1.375 γυναίκες. Εκείνη την περίοδο στον Νομό είχαν φθάσει στο σύνολο τους, 9.089 προσφύγων. Αυτή, ήταν η δεύτερη εγκατάσταση προσφύγων. Μια μικρότερη πληθυσμιακή ομάδα είχε έλθει το 1914 με τους διωγμούς των Νεοτούρκων, επίσης, από την περιοχή της Ερυθραίας Μ. Ασίας. (Παπαθανασίου, 2003)

Το 1924 με Διάταγμα της Ελληνικής Πολιτείας( υπ’αριθμ’ 12/8 36 386), που δημοσιεύτηκε στο 192 φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, ιδρύεται διτάξιο σχολείο του προσφυγικού συνοικισμού Αγίου Κωνσταντίνου. Μέχρι τις 19 Οκτωβρίου 1930, που έγιναν τα εγκαίνια του διδακτορίου, τα μαθήματα γίνονταν στην εκκλησία και σε κοντινές παράγκες. (Παπαθανασίου, 2003)
Κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του σχολείου είχαν εγγραφεί 115 παιδιά. Από αυτό τα 112 ήταν πρόσφυγες. Το 1925-26 εγγράφονται 124 παιδιά, 81 αγόρια 43 και κορίτσια. Από το 1926 μέχρι το 1930 στο σχολείο του Αγίου Κωνσταντίνου είχαν εγγραφεί και στις 4 τάξεις 478 παιδιά. Από αυτά 190 γράφτηκαν στην Α’ τάξη, ενώ μόνο 20 μαθητές κατάφεραν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Ποσοστό 6%.» (Παπαθανασίου, 2003)

Ο Ηλίας Ηλιού καταγόμενος από την Σμύρνη (συγκεκριμένα Αζάριο της Μικράς Ασίας) και όντας ο ίδιος πρόσφυγας, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ευαισθησία για την εγκατάσταση των προσφύγων ενώ προέβη σε γενναίες χειρονομίες ανακούφισης και στήριξης των συμπατριωτών του- δηλ. των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής, οι οποίοι στις αρχές ήδη της δεκαετίας του 1930 αντιμετώπιζαν ακόμα οξύτατο πρόβλημα στέγασης. Ο ίδιος είχε ήδη εγκαταστάθηκε στο Αγρίνιο με τους αδερφούς του Οδυσσέα και Περικλή και ασχολήθηκε με το εμπόριο και την επεξεργασία του καπνού, καθώς την περίοδο εκείνη ο καπνός ανθούσε στην περιοχή.

Συνέβαλε οικονομικά στη διαμόρφωση του οικισμού Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου και προσέφερε ένα σημαντικό χρηματικό ποσό ώστε να απαλλοτριωθεί μια έκταση και να προχωρήσει η οικοδόμηση της περιοχής. Στη συνέχεια ενίσχυσε οικονομικά την ανέγερση του Παλαιού ιερού ναού Αγ. Κων/νου καθώς και του Δημοτικού σχολείου της περιοχής. (Β.Κωστάκης, 2003)
Το κτίριο όπου στεγάστηκε το Σχολείο, ανήκει χωροταξικά στον «παλαιό συνοικισμό» του Αγίου Κωνσταντίνου.

Η ιστορία του «παλαιού συνοικισμού» άρχιζε από το 1905, όταν επί του λοφίσκου, όπου βρίσκεται σήμερα είναι ο Ναός Αγίου Κωνσταντίνου, χτίστηκε ναΐσκος ως παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου. Μετά την εγκατάσταση των προσφύγων (1923), ο οικισμός επεκτάθηκε και αναπτύχθηκε γύρω από τον Ναό. Έλαβε δε την ονομασία αυτή, διότι ο πρώτος («παλαιός») συνοικισμός απαρτίζονταν από τα πρόχειρα σπιτοκάλυβα, τα οποία χτίστηκαν γύρω από το λοφίσκο του Αγίου Κωνσταντίνου.

Αυτό είναι ένα άλλο τμήμα ( από τα τέσσερα τμήματα) του Συνοικισμού του Αγίου Κωνσταντίνου και συγκεκριμένα «Ο Λοφίσκος» του Αγίου Κωνσταντίνου. (Μπαρχαμπάς, 2003)
Στις μέρες μας το κτίριο αυτό, έχει συντηρηθεί και εξακολουθεί να είναι λειτουργικό. Συγκεκριμένα, στεγάζονται σε αυτό οι τοπικές υπηρεσίες του δημοτικού διαμερίσματος Αγίου Κων/νου, τα γραφεία του Συλλόγου Προσφύγων Μικρασιατών Αιτωλοακαρνανίας, του Συλλόγου Ποντίων Αιτωλοακαρνανίας «Δ.Ψαθάς», του Συλλόγου Εθελοντών Αιμοδοτών Δωρητών Οργάνων Σώματος Ν. Αιτωλοακαρνανίας «Αιμοδοτών» ενώ διαθέτει και αίθουσα για καλλιτεχνικές και πολιτισμικές εκδηλώσεις.

Πηγές:
Κωστάκης, Ι. Β. (Επιμ.). (2003). Μορφές του Τόπου: Δωρητές – Ευεργέτες. Αγρίνιο: Εκπαιδευτικό Μορφωτικό Ίδρυμα Αγρινίου”Παλλάδιο”.
Μονιούδη-Γαβαλά, Δ. (2010). Πολεοδομική εξέλιξη από την αναδημιουργία στην ακμή του μεσοπολέμου 1830-1940. Αγρίνιο: Δήμος Αγρινίου.
Μπαρχαμπάς, Α. (2003). Το Αγρίνιο Κάποτε… Αθήνα: Ergo.
Παπαθανασίου, Α. (2003). Αγρίνιο 1920-1940: Η ενσωμάτωση των προσφύγων στη Σχολική Διαδικασία. Η μνήμη του Επαρχιακού Αστικού Τόπου και Τοπίου: Το Αγρίνιο μέχρι τη δεκαετία του 60, 63-65. (Κ. Μπάδα, Επιμ.) Αγρίνιο: Μεταίχμιο.