Σπουδαίο το έργο του Εργαστηρίου Κεραμικής Αγρινίου (Photos – Video)
Η Τέχνη της Κεραμικής στο Αγρίνιο έχει συνδέσει άρρηκτα το όνομά της με το όνομα της Δασκάλας Κεραμικής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Αγρινίου, κ. Στέλλας Γιακουμάτου, η οποία είναι η «ψυχή» του Εργαστηρίου εδώ και σχεδόν 3 δεκαετίες.
Η Κεραμίστρια Στέλλα Γιακουμάτου ξεκίνησε το πρώτο Τμήμα διδασκαλίας Κεραμικής στο τότε Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αγρινίου το 1992 και συνεχίζει μέχρι σήμερα να διδάσκει την Τέχνη της Κεραμικής σε παιδιά, έφηβους και ενήλικους της πόλης μας, με αμείωτο κέφι και μεράκι, μεταδίδοντας την αγάπη της και τις γνώσεις της για την Τέχνη αυτή στους μαθητές της.
Ρεπορτάζ: Νάντια Μπούτα
«Η Κεραμική – Αγγειοπλαστική είναι από τις αρχαιότερες Τέχνες που έχουν καταγραφεί στην Ιστορία της ανθρωπότητας, με αρχαιολογικά ευρήματα που χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό της κάθε εποχής», μου λέει η ίδια, σε συνάντησή μας στην Αίθουσα που φιλοξενεί το Τμήμα Κεραμικής στο Αγρίνιο, κατά τη διάρκεια ενός προγραμματισμένου μαθήματος σε ένα από τα Τμήματα Ενηλίκων.
Και συνεχίζει: «Ο πηλός, ως γήινο υλικό, μορφοποιείτε εύκολα και δίνει ψυχική ηρεμία και ισορροπία σε όσους έρχονται σε επαφή με αυτόν. Ο υγρός πηλός παίρνει την επιθυμητή μορφή από τα ανθρώπινα χέρια με διάφορες τεχνικές που έχουν αναπτυχτεί και με τη βοήθεια του παραδοσιακού τροχού αγγειοπλαστικής. Στη συνέχεια τα αντικείμενα ξεραίνονται σε θερμοκρασία δωματίου διακοσμούνται και τέλος μπαίνουν σε ειδικό φούρνο (καμίνι) και ψήνονται για να πάρουν την τελική τους μορφή αλλάζοντας κατάσταση από πήλινα σε κεραμικά.»
Της ζητώ να μου πει πως ξεκίνησε η σχέση της με την Κεραμική: «Ως παιδί αγροτικής οικογένειας είχα την πρώτη μου επαφή με τον πηλό (χώμα) στα καπνοτόπια του κάμπου του Αγρινίου. Μαζεύοντας την καθαρή λάσπη μετά από το πότισμα του χωραφιού, έπλασα και δημιούργησα τα πρώτα μου παιχνίδια (κούκλες, ρόδες για τα καροτσάκια από κολοκύθι)… Τα έπλαθα, τα άφηνα στον ήλιο και περίμενα με υπομονή ώσπου να στεγνώσουν για να μπορώ να τα χρησιμοποιήσω.
Από το 1987 έως το 1989 σπούδασα στη Σχολή Κεραμικής – Αγγειοπλαστικής στην Αθήνα, και έπειτα έκανα μετεκπαίδευση στην Πορτογαλία και εξασκήθηκα σε Ιδιωτικά Εργαστήρια στην Αθήνα. Επιστρέφοντας στην πόλη όπου μεγάλωσα, στο Αγρίνιο, θέλησα να φέρω την Τέχνη της Κεραμικής στον τόπο μου.»
Η Κεραμίστρια Στέλλα Γιακουμάτου συμμετείχε σε εκθέσεις τόσο τοπικές, όσο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, μεταξύ των οποίων:
- το 2009 σε ομαδική έκθεση στο Κέντρο Μελέτης Νεότερης Κεραμικής στην Αθήνα
- το 2012 σε ομαδική έκθεση Κεραμιστών στο Παλαιό Αρσάκειο Πάτρας
- το 2017 συμμέτοχη στην έκθεση «Πρόσφορα ΙΙΙ» με έργα – δωρεές που προσέφεραν στη Δημοτική Πιθανοκοθήκη Αγρινίου σημαντικοί Έλληνες Εικαστικοί.
Το Εργαστήρι Κεραμικής:
«Η προσέλευση στο Τμήμα είναι μεγάλη, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, λόγω των δύσκολων καιρών που περνάμε που οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να έρθουν πιο κοντά στην δημιουργία. Τα Τμήματα είναι ολιγομελή, έτσι ώστε να γίνεται εποικοδομητική και αποδοτική διδασκαλία.» λέει η κ. Στέλλα Γιακουμάτου.
«Η διαδικασία της δημιουργίας ενός κεραμικού έργου είναι χαλαρωτική και σε βοηθάει να ξεχνάς όλα τα άλλα. Είναι μια μορφή Ψυχοθεραπείας θα τολμήσω να πω… λες κι εκφράζεις αυτό που δεν μπορείς να πεις με λόγια… τα χέρια πλάθουν τα συναισθήματα και τις λέξεις και το αποτέλεσμα είναι το εκάστοτε γλυπτό από πηλό!» μου λέει η κ. Μαρία Μακροζαχοπούλου, μαθήτρια του Εργαστηρίου τα τελευταία 3 χρόνια. Και συμπληρώνει: «Η ενασχόλησή μου με τον πηλό με βοήθησε να εκφραστώ μέσα από τις δημιουργίες μου. Θεωρώ ότι ήταν ο λόγος που κατάφερα να σταματήσω το κάπνισμα.»
«Το δημιουργικό κομμάτι του εγκεφάλου δουλεύει. Όταν όλα γίνονται με τα χέρια, νιώθεις πληρότητα (σώματος-νου-πνεύματος). Η μαγεία όμως της κεραμικής είναι η αίσθηση της αφής του πηλού. Εάν ωθήσεις τα χέρια σου σε ένα κομμάτι υγρού πηλού, νιώθεις άμεσα τις θεραπευτικές ιδιότητες αυτού του υλικού. Εκεί ξεκινά το παιχνίδι… δίνοντας φόρμες, σχήματα, μορφές, όλα αυτά χάρη στην ελαστικότητα και την ανοχή αυτού του υλικού». Συμπληρώνει η κ. Αγγελική Καψάλη, η οποία παρακολουθεί τα μαθήματα του Εργαστηρίου επί 5 χρόνια.
Η κ. Φωτεινή Παπαζήση, η οποία εγγράφηκε στο Τμήμα Κεραμικής το 2014, καταθέτει τη δική της εμπειρία: «Το εικαστικό εργαστήρι αποτελεί κίνητρο για τους κατοίκους της πόλης μας να ανακαλύψουν πτυχές του εαυτού τους που ενδεχομένως να μην είχαν σκεφτεί ποτέ ότι υπάρχουν. Παράλληλα, αποτελεί μια ευχάριστη και δημιουργική ασχολία για τον ελεύθερό τους χρόνο. Ακόμη περισσότερο, είναι μια ανάσα για τους άνεργους καθώς τους αποτρέπει από αρνητικές σκέψεις και τους δίνει ελπίδα.
Κάπως έτσι αποφάσισα να εγγραφώ κι εγώ στο Τμήμα Κεραμικής. Μόλις είχα επιστρέψει στην πόλη μας, άνεργη και απογοητευμένη. Έψαχνα μία ασχολία οικονομική και ευχάριστη. Επέλεξα λοιπόν το Τμήμα της Κεραμικής καθώς ήταν κάτι πρωτόγνωρο για εμένα – η αίσθηση του να δημιουργείς κάτι από χώμα! Εντέλει, ήταν μία από τις καλύτερες επιλογές που έκανα στη ζωή μου!»
Η κ. Σοφία Μήτσου, μια ακόμη μαθήτρια του Εργαστηρίου μας λέει: «Πριν από 7 χρόνια είχα την πρώτη επαφή με το Τμήμα Κεραμικής και συνεχίζω ακόμη μετά από τόσα χρόνια με τον ενθουσιασμό και τη χαρά του πρώτου χρόνου.
Είναι ένας υπέροχος χώρος δημιουργίας , έμπνευσης και έκφρασης. Ο χρόνος που περνάμε εκεί είναι ψυχοθεραπευτικός, καθώς πέρα από την χαρά της δημιουργίας και μέσα από εποικοδομητικές συζητήσεις, προβληματισμούς και μικρά «γλέντια», έχουν δημιουργηθεί όμορφες παρέες και φιλίες.
Τώρα για τη «δασκάλα μας», τη Στέλλα, δεν υπάρχουν λόγια! Είναι ένας υπέροχος άνθρωπος, με μεγάλη φαντασία και δημιουργικότητα, πραγματική «ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ», που μας εμπνέει και μας μεταδίδει τις γνώσεις της με πολλή αγάπη και σεβασμό απέναντι σε αυτή την πανέμορφη τέχνη».
«Το περιβάλλον ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμουν.» συμπληρώνει η κ. Φωτεινή Παπαζήση. «Φιλικό, ευχάριστο, δημιουργικό. Και όλα αυτά οφείλονται στην δασκάλα μας την κ. Στέλλα Γιακουμάτου. Με μία από τις πιο ζεστές και γλυκές προσωπικότητες που έχω γνωρίσει. Και το σημαντικότερο: Έχει απίστευτη μεταδοτικότητα ! Πιστεύει στους μαθητές της και τους παροτρύνει να γίνονται καλύτεροι! Επιπλέον, τους κάνει να νιώθουν μοναδικοί! Είναι ένας άνθρωπος που έχει την ικανότητα να εμφυσήσει την αξία της ομαδικής συνεργασίας και του υγιή ανταγωνισμού. Τουλάχιστον εμένα με έχει κάνει σίγουρα καλύτερο άνθρωπο!»
«Η δασκάλα μας η Στέλλα είναι πολύ καλή στο να σου μεταδίδει τις γνώσεις της», συμφωνεί η κ. Μαρία Μακροζαχοπούλου. «Με τη βοήθειά της έφτιαξα αρκετά έργα, πολλά από αυτά κοσμούν διάφορες γωνιές του σπιτιού μου! Δυστυχώς, δεν υπάρχουν πολλοί δάσκαλοι με τις γνώσεις και τη δυναμική που έχει η Στέλλα».
«Έχουμε την τύχη να μας διδάσκει μια σπουδαία και έμπειρη Κεραμίστρια, η οποία ζει και αναπνέει γι’ αυτή την τέχνη σε όλη της τη ζωή, και ελπίζω για πολλά χρόνια ακόμα. Η Στέλλα Γιακουμάτου, η «δασκαλίτσα», όπως την αποκαλούμε, με το μεγάλο χαμόγελο της είναι η ψυχή του Εργαστηρίου αυτού. Θα έλεγα μια αυθεντική Κεραμίστρια, γιατί διαθέτει την βαθιά γνώση της Τέχνης αυτής και έχει όλα τα απαραίτητα προσόντα για να την υπερασπιστεί, όπως και το κάνει.» συμπληρώνει η κ. Αγγελική Καψάλη και συνεχίζει για να μας περιγράψει με ενθουσιασμό την διαδικασία δημιουργίας ενός έργου:
«Πρώτα εγώ ψάχνω ιδέες για αντικείμενα που θέλω να φτιάξω. Τα δείχνω στη Στέλλα, σε σκίτσο ή φωτογραφία και εκείνη μου λέει κατασκευαστικά τι είναι εφικτό να γίνει. Γνωρίζει το ύφος μου και τι μου αρέσει, οπότε με καθοδηγεί αμέσως. Πολλές φορές δε χρειάζεται να της εξηγήσω πολλά, συνεννοούμαστε εύκολα.
Αφού επιλέξω σχέδιο, συνήθως κάποιο γλυπτό, γιατί λατρεύω την γλυπτική, μου δίνει οδηγίες για το πως θα το ξεκινήσω. Κάποιες φορές τα γλυπτά έχουν μεγάλο μέγεθος και χρειάζονται αρκετά στάδια μέχρι να ολοκληρωθούν.
Ξεκινώ κομμάτι κομμάτι, χτίζω το γλυπτό μέχρι πάνω με την ένωση των κομματιών. Σε κάθε στάδιο η Στέλλα με καθοδηγεί . Δεν είναι εύκολη διαδικασία γιατί πρέπει να ενωθούν τα κομμάτια, να υψωθεί το γλυπτό και ο πηλός είναι μαλακός. Ταυτόχρονα πρέπει να δώσω φόρμα, φορά, καλλιτεχνικές λεπτομέρειες, αναλόγως κάθε φορά. Όταν όμως στεγνώνει και το βλέπω μπροστά μου να έχει πάρει ζωή και να στέκεται όρθιο, το συναίσθημα είναι υπέροχο!
Στη συνέχεια εάν χρειάζεται να βάλω χρώματα και πάλι το συζητάμε με την Στέλλα. Η εμπειρία και η αισθητική της με τις αποχρώσεις με βοηθάει, γιατί είναι πολλές οι αποχρώσεις και πολλοί οι συνδυασμοί που μπορούν να γίνουν.
Έπειτα πρέπει να υαλωθεί, με τις οδηγίες και τη βοήθεια της Στέλλας πάντα, γιατί είναι μια πολύ απαιτητική εργασία. Εδώ χρειάζεται η εμπειρία του Κεραμίστα, από την προετοιμασία του υαλώματος, το πέρασμα του στο αντικείμενο έως και τη σωστή τοποθέτησή του στο καμίνι. Όλα αυτά τα στάδια απαιτούν πολλή δουλειά και χρόνο. Λερώνεσαι… «Πέφτει» πολύ καθάρισμα! Θέλει υπομονή, ακόμα και για το ψήσιμο στο καμίνι, γιατί διαρκεί πολλές ώρες.
Αλλά για εμάς, τους παλιότερους, που τα έχουμε ζήσει όλα αυτά, θα έλεγα ότι την μεγαλύτερη ανυπομονησία την έχεις πάντα πριν ανοίξει το καμίνι, γιατί πάντα σε περιμένει μια έκπληξη! Το συναίσθημα εκείνη την στιγμή είναι απερίγραπτο! Ξεχνάς την κάθε ταλαιπωρία και θέλεις κι άλλο!»
Τμήμα Κεραμικής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Αγρινίου: Ένας «ζεστός» χώρος, ο οποίος φιλοξενεί μια αυθεντική Τέχνη, «μια πηγή ποιοτικής ζωής και καλλιέργειας των συμπολιτών μας», όπως λέει και η κ. Μαρία Μακροζαχοπούλου. Χώρος έκφρασης, δημιουργίας, πολιτισμού! Με την καθοδήγηση μιας εξαιρετικής Κεραμίστριας, της κ. Στέλλας Γιακουμάτου, η οποία με ιδιαίτερη προθυμία και χαρά αναλαμβάνει να μας δείξει κάποια από τα μυστικά της Τέχνης της Κεραμικής στο Video που ακολουθεί:
Ρώτησα την κ. Στέλλα Γιακουμάτου, πόσο χρόνο χρειάζεται κάποιος για να αποκτήσει τις βασικές γνώσεις Κεραμικής:
«Ο εκτιμώμενος χρόνος για να αποκτήσει κάποιος τις βασικές γνώσεις είναι περίπου έξι μήνες, αλλά όσο περισσότερο χρόνο αφιερώνεις, τόσο καλυτέρα μαθαίνεις το υλικό και τις τεχνικές του.
Στο Τμήμα Κεραμικής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Αγρινίου λειτουργούν παιδικά, εφηβικά και τμήματα ενηλίκων. Τα μαθήματα γίνονται απογευματινές ώρες. Διδάσκεται η Αγγειοπλαστική (παραδοσιακός τροχός) και η Πηλοπλαστική (κατασκευές στο χέρι) με πολλές τεχνικές. Παρέχονται γνώσεις ιστορικές για την Τέχνη, για το ψήσιμο και την διακόσμηση των αντικειμένων. Με λίγα λόγια, ο μαθητής παίρνει μια ολοκληρωμένη γνώση για την Τέχνη της Κεραμικής».
Ο κ. Γιώργος Στυλιαράς ήταν μαθητής του Εργαστηρίου Κεραμικής για ένα χρόνο: «Αυτό που με προσέλκυσε ήταν η «χειρωνακτική» εργασία που απαιτείται και η χρήση φυσικών υλικών, ιδιαίτερα χαλαρωτικές διαδικασίες όταν η βασική εργασία είναι καθιστική. Το μάθημα διαρκούσε 3 ώρες την εβδομάδα. Χωρίς να έχει την αυστηρή μορφή ενός μαθήματος, η κ. Στέλλα Γιακουμάτου μας μετέδωσε τη βασική γνώση που απαιτείται για τον χειρισμό του πηλού, τον σχεδιασμό και την περαιτέρω επεξεργασία των αντικειμένων. Παράλληλα, μάθαμε να χειριζόμαστε τα εργαλεία, την τακτοποίηση και τη συντήρησή τους. Εξασκηθήκαμε αρκετά στη δημιουργία φύλλων πηλού και αποπειραθήκαμε να κάνουμε κατασκευές στον τροχό. Οι όποιες ιδέες είχαμε για τις διάφορες κατασκευές ωρίμαζαν σταδιακά με τη συμβολή της κ. Στέλλας Γιακουμάτου. Έχοντας ως κίνητρο την έκθεση στο τέλος της χρονιάς, αναμειχθήκαμε σε όλα τα στάδια παραγωγής ενός έργου, φτάνοντας στο φινίρισμα, στο βάψιμο και στην τελική μορφή μέσω του ψησίματος. Συνολικά η εμπειρία μου ήταν θετική και η ανάμνηση ζωντανή μέσω των αντικειμένων που παρήγαγα και ακόμα διατηρώ».
Οι εκθέσεις του Τμήματος Κεραμικής του Εικαστικού Εργαστηρίου «στο τέλος της χρονιάς» είναι πράγματι εντυπωσιακές και αποσπούν πάντα τις καλύτερες κριτικές.
«Πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο τέλος της διδακτικής περιόδου, υπό την Αιγίδα του Δήμου Αγρινίου και την αμέριστη συμπαράσταση της Αντιδημάρχου Πολιτισμού κ. Μαρίας Παπαγεωργίου και του Διευθυντή του Εικαστικού Εργαστηρίου κ. Χρήστου Γαρουφαλή, οι οποίοι στηρίζουν επί σειρά ετών τη λειτουργία του Τμήματος Κεραμικής και τους οποίους ευχαριστώ θερμά.» καταλήγει η κ. Στέλλα Γιακουμάτου.
Χαρακτηριστικά είναι όσα μας είπε η μαθήτρια του Τμήματος Κεραμικής κ. Δήμητρα Βλάχου:
«Η πρώτη μου επαφή με την κεραμική ήταν τον Οκτώβριο του 2012 στο Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Αγρινίου και έκτοτε δεν έχει διακοπεί παρά μόνο για μικρά χρονικά διαστήματα.
Η τέχνη του πηλού για μένα εμπεριέχει μια τελετουργία, αποτελεί μια διαδρομή, μεταφέρει ένα αρχέγονο συναίσθημα, καθώς γίνεται ένας τρόπος σύνδεσης με τη φύση, μέσω των στοιχείων που συγκροτούν τον πηλό, και με το σώμα. Δανειζόμενη τη φράση του Μερλώ Ποντύ, θα έλεγα πως η κεραμική είναι η τέχνη που «μετατρέπει σε ορατό αυτό που αλλιώς θα έμενε εγκλωβισμένο μέσα στην ξεχωριστή ζωή κάθε συνείδησης».
Με τη βοήθεια της υπεύθυνης κεραμίστριας, Στέλλας Γιακουμάτου, μαθαίνει κάποιος όχι μόνο τις απαραίτητες τεχνικές για τη δημιουργία ενός πήλινου αντικειμένου, αλλά επιπλέον του δίνεται η δυνατότητα να δημιουργήσει κάτι δικό του, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο τις δικές του σκέψεις και επιθυμίες. Εκείνη λειτουργεί ενισχυτικά στην απελευθέρωση της φαντασίας και καθοδηγεί σε κάθε βήμα της δημιουργικής διαδικασίας».
«Κατά τη γνώμη μου, η ύπαρξη ενός Εργαστηρίου Κεραμικής στο Αγρίνιο είναι πολύ σημαντική. Σε μια πόλη με πολιτισμική ταυτότητα από τα μεταπολεμικά χρόνια, η ύπαρξη ενός χώρου τέχνης αποτελεί πνοή ζωής για την πόλη και για όποιον θέλει να ασχοληθεί με αυτή. Μακάρι να υπήρχε μεγαλύτερη εξωστρέφεια του θεσμού και ένα τόσο δημιουργικό κομμάτι του Δήμου να καταλάμβανε μέρος του δημόσιου χώρου του με έργα Κεραμικής να κοσμούν τον αστικό ιστό της πόλης» καταλήγει η κ. Δήμητρα Βλάχου.
Ευχαριστώ θερμά την Κεραμίστρια κ. Στέλλα Γιακουμάτου και τους μαθητές/ριες του Τμήματος Κεραμικής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Αγρινίου για τη συνεργασία τους.
Ρεπορτάζ: Νάντια Μπούτα
«Agrinio365» Media Group | AgrinioTimes.gr, Antenna-Star.gr