Βραχυπρόθεσμες προοπτικές για τις γεωργικές αγορές
Η άνοδος των τιμών φέρνει πρόσθετη αστάθεια και αβεβαιότητα.
Οι συνέπειες από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συνεχίζουν να επηρεάζουν τις παγκόσμιες αγορές εμπορευμάτων και να αποτελούν σημαντική απειλή για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
Η ουκρανική γεωργία επηρεάζεται άμεσα σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, από την παραγωγή έως το εμπόριο, διατηρώντας την πίεση στην παγκόσμια προσφορά σιτηρών και ελαιούχων σπόρων.
Στην ΕΕ, η παραγωγή σιτηρών επηρεάζεται από τις ξηρές καιρικές συνθήκες σε αρκετές περιοχές. Ως αποτέλεσμα, η πρόβλεψη για την παραγωγή σιτηρών στην ΕΕ είναι χαμηλότερη από το αναμενόμενο και κάτω από τα επίπεδα του 2021. Ωστόσο, τα υπάρχοντα αποθέματα θα βοηθήσουν στην κάλυψη των αναγκών της εγχώριας κατανάλωσης και μέρους της εξαγωγικής ζήτησης, η οποία αναμένεται να παραμείνει υψηλή ενόψει των πιέσεων στις παγκόσμιες αγορές. Ο τομέας των ζώων της ΕΕ (κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα) αντιμετωπίζει τις δικές του προκλήσεις με κρούσματα ζωικών ασθενειών και υψηλές τιμές των ζωοτροφών. Ωστόσο, η διαθεσιμότητα τροφίμων στην ΕΕ δεν κινδυνεύει.
Οι τιμές παραγωγού των γεωργικών προϊόντων παραμένουν υψηλές, κυρίως λόγω των συνεχιζόμενων αβεβαιοτήτων που επιφέρει η ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία και του υψηλού ενεργειακού κόστους.
Αυτά προκαλούν αναπόφευκτη αύξηση του κόστους παραγωγής, όπως η ηλεκτρική ενέργεια, η μεταφορά, η ψύξη και η θέρμανση, καθώς και τα λιπάσματα και άλλες εισροές. Οι παγκόσμιες τιμές των γεωργικών προϊόντων έχουν αυξηθεί κατά 30% από την αρχή της εισβολής, αν και παρατηρήθηκε κάποια χαλάρωση τις τελευταίες εβδομάδες, η οποία συνδέεται εν μέρει με την επερχόμενη συγκομιδή. Αυτό ασκεί πίεση και στο εισόδημα των αγροτών.
Τον Μάρτιο του 2022, η Επιτροπή ανακοίνωσε τη διανομή ενός έκτακτου πακέτου 500 εκατομμυρίων ευρώ στα κράτη μέλη για τη στήριξη των παραγωγών που πλήττονται περισσότερο από τις συνέπειες της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία. Σε αυτή τη βάση, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να παράσχουν πρόσθετη οικονομική στήριξη στους αγρότες για να συμβάλουν στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια ή να αντιμετωπίσουν τις διαταραχές της αγοράς λόγω αυξημένου κόστους εισροών ή εμπορικών περιορισμών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν και διανέμουν αυτήν τη βοήθεια και εάν τη συμπλήρωσαν με εθνικούς πόρους. Αυτή η επισκόπηση βασίζεται στις κοινοποιήσεις που εστάλησαν από τα κράτη μέλη στα τέλη Ιουνίου 2022.
Η αύξηση των τιμών παραγωγού των γεωργικών προϊόντων αναμένεται να συνεχίσει να αντανακλάται στις τιμές καταναλωτή των τροφίμων. Αναμένεται ότι οι ευρωπαίοι καταναλωτές θα μπορούσαν να απομακρυνθούν από προϊόντα υψηλότερης αξίας σε φθηνότερα για να διαχειριστούν τον πληθωρισμό των τροφίμων.
Αυτά τα θέματα αποτελούν τη βάση για την καλοκαιρινή έκδοση του 2022 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της έκθεσης βραχυπρόθεσμων προοπτικών για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ.
Η έκθεση παρουσιάζει μια λεπτομερή επισκόπηση των τελευταίων τάσεων και προοπτικών για μια σειρά τομέων αγροδιατροφής.
Αροτραίες καλλιέργειες
Οι τιμές των δημητριακών παραμένουν πολύ υψηλές και ασταθείς λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με το παγκόσμιο επίπεδο προσφοράς που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία επιδείνωσε περαιτέρω τις υψηλές τιμές ενέργειας και λιπασμάτων και τη ζήτηση για ζωοτροφές μετά την COVID-19.
Η συνολική παραγωγή δημητριακών στην ΕΕ αναμένεται να φθάσει τους 286,4 εκατομμύρια τόνους, 2,5% χαμηλότερη από την περίοδο 2021/2022. Ωστόσο, η ζήτηση για ζωοτροφές και για σιτηρά για την παραγωγή βιοκαυσίμων αναμένεται να μειωθεί κατά 1,3% και 3% αντίστοιχα, και η ΕΕ έχει σχετικά υψηλά αποθέματα δημητριακών. Οι εξαγωγές δημητριακών της ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν κατά 14% σε σύγκριση με το 2021/22, αντισταθμίζοντας εν μέρει τη μείωση των παγκόσμιων εξαγωγών που προκλήθηκαν από το μπλοκάρισμα των ουκρανικών θαλάσσιων λιμανιών και τους περιορισμούς εξαγωγών που έχουν τεθεί σε εφαρμογή από ορισμένους εξαγωγείς.
Η παρέκκλιση να επιτρέπεται η παραγωγή οποιωνδήποτε καλλιεργειών για σκοπούς διατροφής και ζωοτροφών σε αγρανάπαυση, που χορηγήθηκε τον Μάρτιο από την Επιτροπή , είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των σπαρμένων εκτάσεων πρωτεϊνούχων καλλιεργειών για το 2022/23. Η προβλεπόμενη αύξηση της έκτασης ανέρχεται σε 6% (2,2 εκατομμύρια εκτάρια) για τις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες από έτος σε έτος. Χάρη στην αυξημένη παραγωγή, οι εξαγωγές πρωτεϊνούχων καλλιεργειών της ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν κατά 19% σε σύγκριση με πέρυσι. Οι αγρότες χρησιμοποίησαν επίσης αυτήν την παρέκκλιση για να φυτέψουν ηλίανθο, λόγω των σχετικά χαμηλών απαιτήσεων σε νερό και λίπανση. Ως εκ τούτου, οι εκτιμώμενες εκτάσεις σποράς ηλίανθου έφτασαν τα 4,7 εκατομμύρια εκτάρια, σημειώνοντας αύξηση 7,8% από έτος σε έτος. Αυτή τη σεζόν, η παραγωγή ηλιόσπορων στην ΕΕ αναμένεται να φτάσει στο ιστορικό υψηλό των 11,1 εκατομμυρίων τόνων (+7,8%).
Εξειδικευμένες καλλιέργειες
Η παραγωγή ελαιολάδου συνέχισε την ανάκαμψή της με αύξηση 11% από έτος σε έτος, φτάνοντας σχεδόν τους 2,3 εκατ. τόνους. Ανάκαμψη αναμένεται στην εγχώρια χρήση, ενώ οι εξαγωγές ενδέχεται να παραμείνουν κάτω από το επίπεδο ρεκόρ της περασμένης σεζόν. Ωστόσο, η έλλειψη βροχής και, κατά συνέπεια, νερού για άρδευση σε ορισμένες παραγωγικές περιοχές της Ισπανίας και της Ιταλίας, μαζί με μια εξαμηνιαία εναλλαγή στην Πορτογαλία, ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση της συγκομιδής ελαιολάδου στην ΕΕ 2022/23 (ξεκινώντας τον Οκτώβριο ) παρά την αναμενόμενη ανάκαμψη στην Ελλάδα.
Η παραγωγή κρασιού στην ΕΕ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 3% στα 153 εκατομμύρια hl, επιστρέφοντας στον μακροπρόθεσμο μέσο όρο πριν από την πανδημία COVID-19. Η κατανάλωση κρασιού στην ΕΕ, που επηρεάζεται από τα μέτρα για τον COVID-19, ομαλοποιείται επίσης. Όταν αγοράζουν κρασί, οι καταναλωτές εξετάζουν όλο και περισσότερο πρώτα την προέλευση του κρασιού, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει υψηλότερη τιμή, ακολουθούμενη από τη γεύση και τη μάρκα.
Το 2022, η κατά κεφαλήν κατανάλωση φρέσκων ροδάκινων και νεκταρινιών στην ΕΕ αναμένεται να αυξηθεί στα 6,1 κιλά (ακόμα κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο) παρά τη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στην υψηλότερη παραγωγή, τον καλό καιρό και την επιστροφή του τουρισμού.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Οι τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων στην ΕΕ βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ. Παρά το γεγονός αυτό, τα περιθώρια κέρδους των εκμεταλλεύσεων παραμένουν περιορισμένα λόγω του υψηλού κόστους των εισροών (ιδιαίτερα ζωοτροφών και ενέργειας) και της εφοδιαστικής. Με τις καιρικές προοπτικές για τους βοσκότοπους να παραμένουν αρνητικές, οι παραδόσεις γάλακτος στην ΕΕ θα μπορούσαν να μειωθούν κατά 0,6% το 2022. Η παραγωγή τυριού στην ΕΕ θα μπορούσε στο μεταξύ να αυξηθεί κατά 0,5% χάρη στις ανταγωνιστικές τιμές στην παγκόσμια αγορά, οι οποίες μεταφράστηκαν πρόσφατα σε αυξανόμενες ροές των ΗΠΑ, εκτός από την ανάκαμψη των εξαγωγών στο ΗΒ. Αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με σταθερές εγχώριες λιανικές πωλήσεις και ανάκαμψη των υπηρεσιών τροφίμων.
Προϊόντα κρέατος
Η παραγωγή βοείου κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί το 2022, παρά τις υψηλές τιμές. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μείωση του κοπαδιού αγελάδων που προκλήθηκε από την αναδιάρθρωση του κλάδου. Για ολόκληρο το έτος, οι εξαγωγές κρέατος της ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν κατά 4%, λόγω των αγορών υψηλής αξίας όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα αυξανόμενα μέτρα που σχετίζονται με το περιβάλλον, οι μειωμένες προοπτικές εξαγωγών, το διαρκές υψηλό κόστος των εισροών και η Αφρικανική Πανώλη των Χοίρων (ASF) οδηγούν σε αναμενόμενη πτώση της παραγωγής χοιρινού κρέατος στην ΕΕ κατά 4,7% το 2022. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι και πάλι ο πρώτος εξαγωγικός προορισμός της ΕΕ, τώρα που η Κίνα είναι οξεία Η κρίση ASF περιορίζεται.
Ο τομέας των πουλερικών αντιμετωπίζει μια περίοδο επιδημίας υψηλής παθογονικότητας της γρίπης των πτηνών (HPAI) ιστορικού μεγέθους. Από τον Οκτώβριο του 2021, 21 χώρες της ΕΕ έχουν πληγεί από επιδημίες HPAI στα πουλερικά. Το υψηλό κόστος των εισροών επηρεάζει επίσης τον κλάδο. Ως εκ τούτου, η παραγωγή πουλερικών στην ΕΕ αναμένεται να παραμείνει σταθερή το 2022, παρά τις υψηλές τιμές των κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής. Το εμπόριο με το Ηνωμένο Βασίλειο επιστρέφει στα επίπεδα πριν από το Brexit.
Παρά το ιστορικό χαμηλό κοπάδι αιγοπροβάτων στην ΕΕ , οι σφαγές αναμένεται να σταθεροποιηθούν το 2022. Το εμπόριο θα πρέπει να ξαναρχίσει, αλλά θα παραμείνει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, οδηγώντας σε διαρκή υψηλές εγχώριες τιμές.