Π. Παπανικολάου στο AgrinioTimes.gr: «Η ποίησή μου δεν είναι εξομολόγηση, αλλά καταγγελία»

Μεγαλώνοντας σε μια πόλη όπου το χθες και το σήμερα σμίγουν με ένα παράξενο τρόπο, επηρεασμένος από ένα τοπίο φτιαγμένο από εκατοντάδες διαφορετικές στιγμές στον χρόνο και στην ιστορία και εικόνες που διεγείρουν σκέψεις και συναισθήματα, ένας εμπνευσμένος και ταλαντούχος λογοτέχνης, γέννημα-θρέμμα Ι.Π. Μεσολογγίου, συνεχίζει την παράδοση της πόλης στα γράμματα και τις τέχνες, όντας ταυτόχρονα «στρατευμένος» με τα κοινωνικά αιτήματα που επιβάλλει η εποχή.

Στο πλαίσιο της Συνέντευξης της Δευτέρας για τις ιστοσελίδες του Agrinio365 Media Group (AgrinioTimes.gr και Antenna-Star.gr), μίλησα με τον Μεσολογγίτη ποιητή Περίανδρο Παπανικολάου, ο οποίος απέσπασε το πρώτο βραβείο Ποίησης στον φετινό 40ο Πανελλήνιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών, με το ποίημα «ΥΜΕΙΣ ΕΙΠΕΤΕ».

…Η βράβευση μου στον 40ο Πανελλήνιο διαγωνισμό λογοτεχνίας της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (ΠΕΛ) θεωρώ ότι είναι μια σημαντική διάκριση, δεδομένου ότι η Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών είναι μια εκ των δύο παλαιότερων λογοτεχνικών Ενώσεων της χώρας και ο ετήσιος διαγωνισμός που διοργανώνει, ίσως είναι ο σημαντικότερος σε εθνικό επίπεδο. Στελεχώνεται με αξιόλογους κριτές και γνώστες της λογοτεχνίας και η συμμετοχή σε αυτόν αριθμεί εκατοντάδες διαγωνιζόμενες και διαγωνιζόμενους συγγραφείς, λέει ο ίδιος.

Και συνεχίζει: Σε ακόμα πιο προσωπικό επίπεδο θεωρώ το πρώτο βραβείο μια ηθική ικανοποίηση καθώς και μια συνέχεια της  παράδοσης που είχε το Μεσολόγγι στην ποίηση. Η βράβευση ενός  ποιήματος όμως είναι μια στιγμή. Ο ποιητής οφείλει για να είναι ποιητής, να έχει πιο ολοκληρωμένο και συνεχές έργο γραφής.

Συνέντευξη στη Νάντια Μπούτα

 

Κύριε Παπανικολάου, πώς ξεκίνησε η σχέση σας με την ποίηση;

Χρονικά ξεκίνησε από το Δημοτικό, όπου έγραφα ομοιοκατάληκτα ποιήματα και συνέχισε αραιά σε όλη τη μαθητική πορεία. Πάντα το μάθημα της νέας Ελληνικής λογοτεχνίας με αποφόρτιζε από την πίεση των άλλων βίαιων μαθημάτων, οι ρίμες, τα διηγήματα γέμιζαν το μυαλό μου με εικόνες και την ψυχή μου με συναισθήματα.

Η επαφή μου με την ποίηση συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια, ώσπου στο τρίτο έτος σπουδών μου στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο ξεκίνησα να γράφω συστηματικά και με περισσότερες ακαδημαϊκές γνώσεις στη λογοτεχνία.

Όμως το βασικό στοιχείο που με οδήγησε στην ποίηση ήταν η κοινωνικοποίηση μου στο Μεσολόγγι. Άλλωστε θεωρώ, είτε λίγο είτε πολύ,  εντελώς ανεπηρέαστος δεν μπορεί να μείνει κάποιος όταν μεγαλώνει σε μια πόλη παίζοντας στην αυλή του σπιτιού του Παλαμά, μαθαίνει στην πορεία της ζωής τα στέκια του Μαλακάση, έχει γνωρίσει τον Θωμά τον Γκόρπα, διαβάζοντας την ποίηση του Γεωργίου Δροσίνη, την πεζογραφία του Αντώνη Τραυλαντώνη και της Ακακίας Κορδόση. Όλα αυτά σε ένα τοπίο με εικόνες και παραστάσεις της λιμνοθάλασσας.

Τι είναι αυτό που σας ώθησε να μοιραστείτε τις σκέψεις σας με άλλους ανθρώπους; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση ποιητή – αναγνώστη;

Κάποιος που θέλει να γράψει ποίηση ωθείται από τις κοινωνικές εξελίξεις που συντελούνται στην ιστορική περίοδο που βιώνει ως άτομο. Η ποίηση και ο ποιητής οφείλουν να στρατεύονται με  τα κοινωνικά αιτήματα που επιβάλλει η εποχή τους. Όπως ακριβώς έπραξε ο Διονύσιος Σολωμός, η Δεύτερη Αθηναϊκή σχολή με την παλλαϊκή μορφή του Κωστή Παλαμά και την υπεράσπιση της δημοτικής γλώσσας, η γενιά του ‘30 που έσκυψε με άλλο μάτι πάνω στην ελληνική παράδοση μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, η πρώτη μεταπολεμική γενιά, η δεύτερη μεταπολεμική γενιά.

Η ποίηση άλλωστε, όπως έχει διατυπώσει ο σημαντικότερος σύγχρονος εν ζωή ποιητής, ο Γιώργος Δάγλας, είναι έρωτας και επανάσταση, όποτε αυτή είναι και η σχέση ποιητή και αναγνώστη, ερωτική και επαναστατική.

Υπάρχουν βιωματικά στοιχεία στα έργα σας, είναι μικρές ή μεγάλες εξομολογήσεις;

Ο ποιητής είναι ο δέκτης των κοινωνικών διεργασιών, πονάει όταν πονάμε, θλίβεται όταν θλιβόμαστε, χαίρεται όταν χαιρόμαστε, δακρύζει όταν δακρύζουμε. Άρα, σε κάθε ποιητή θεωρώ ότι υπάρχουν βιωματικά στοιχεία.

Όσο για την ποίησή μου, προσπαθώ να είναι όχι εξομολόγηση, αλλά καταγγελία.

Από που αντλείτε έμπνευση;

Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη πηγή έμπνευσης. Θα έλεγα η συσσώρευση σκέψεων, συναισθημάτων και εικόνων κάποια στιγμή βγαίνουν στο χαρτί.

Ξεχωρίζετε κάποιο από τα ποιήματά σας; Ποιο είναι το αγαπημένο σας;

Η αλήθεια είναι ότι έχω κάποιες επιφυλάξεις για όλα τα ποιήματά μου, οπότε λίγο δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιο. Ας μείνουμε λοιπόν προς το παρόν στο «ΥΜΕΙΣ ΕΙΠΕΤΕ» που έχει και την τιμητική του!

Υπάρχει κάποια χαρακτηριστική στιγμή που σημάδεψε την πορεία σας και που δε θα ξεχάσετε στη ζωή σας;

Λόγω της δουλειάς που εξασκούσα στο παρελθόν είχα έρθει να στενή επαφή με μετανάστες και πρόσφυγες. Οι εικόνες των Αφρικανών κυρίως και των μεταναστών από τις εμπόλεμες ζώνες ήταν αρκετά σκληρές.

Περνούν κάποια μηνύματα μέσα από τα έργα σας; Ο σύγχρονος Έλληνας, πιστεύετε, σέβεται τις θεμελιώδεις αρχές και τα ιδανικά του σήμερα;

Πάντα και όλα τα ποιήματα περνούν μηνύματα είτε με συμβολισμούς είτε ως καθαρή ποίηση.

Ο σύγχρονος Έλληνας είναι ο Έλληνας που έχει γράψει λαμπρές και άσχημες σελίδες στη ιστορία του. Δυστυχώς όμως είναι εγκλωβισμένος υπαρξιακά στην σχέση του «εμείς και οι αρχαίοι μας» προσπαθεί ακόμα να αυτοπροσδιοριστεί και όχι να ετεροπροσδιοριστεί. Είναι ένας λαός στην ιστορία του δοκιμασμένος στις ιστορικές επιταγές, ταλαιπωρημένος. Έπεσε υπέρ Βωμών και Εστιών όταν χρειάστηκε, αλλά όταν γύρισε δεν βρήκε τους Βωμούς και τις Εστίες του, είχαν κλαπεί.

Θυμάμαι την τελευταία φράση στον στρατιωτικό όρκο «και να διάγω εν γένει ως απλός και φιλότιμος στρατιώτης». Πολέμησα δηλαδή, μάτωσα, ακρωτηριάστηκα, σκοτώθηκα, και δικαιούμαι μόνο αυτά. Ο σύγχρονος Έλληνας έχει κουραστεί έχει εξοντωθεί σχεδόν τα τελευταία έντεκα χρόνια και πάντα η οικονομική εξαθλίωση σε συνδυασμό με τις ανάγκες της επιβίωσης οδηγούν σε σύγχυση.

Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω ότι ο ίδιος διψά για Πολιτισμό και εδώ είναι το σημείο όπου πρέπει να φανούν παραγωγικοί και αποτελεσματικοί οι εκπρόσωποι του Πολιτισμού, ώστε να οδηγήσουν τον σύγχρονο Έλληνα σε νέα πνευματική αναγέννηση.

Είστε αισιόδοξος;

Αισιόδοξος με την ετυμολογική έννοια του όρου, όχι δεν είμαι, όπως δεν ελπίζω, απλά όπως λένε πολλοί. Πιστεύω ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν μέσα από καθημερινό προσωπικό και κοινωνικό αγώνα, μέσα από την πάλη των τάξεων.

Ποια είναι η γνώμη σας για τις σύγχρονες τάσεις στην ποίηση;

Οι σύγχρονες τάσεις ακόμα δεν έχουν καταγραφεί σε εθνικό επίπεδο φτάνουμε έως την δεκαετία του 80 με την γενιά του ιδιωτικού οράματος. Απ’ όσο μπορώ να δω και να διακρίνω όμως μέσα από την γραφή ομότεχνων φίλων, η ποίηση στις μέρες μας γίνεται ιδιωτική και απουσιάζει αυτό που έχουν περιγράψει ως ρεύματα τα προηγούμενα χρόνια. Γι’ αυτά όλα όμως θα απαντήσουν οι ιστορικοί των τεχνών του μέλλοντος.

Πώς περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας; Υπάρχουν κάποιες δραστηριότητες με τις οποίες θα θέλατε να ασχοληθείτε;

Πάντα προσπαθώ να διαβάζω, επίσης τον τελευταίο καιρό αγόρασα μια φωτογραφική μηχανή και εξασκούμαι όσο μπορώ στο να βγάζω σωστές φωτογραφίες.

Όταν έχω υλικό παρουσιάζω την Ελληνική ποίηση στο κανάλι μου στο YouTube.

Τι να περιμένουμε από τον Περίανδρο Παπανικολάου στο μέλλον;

Τρεις συλλογές και απόπειρες στο διήγημα!

 

Βιογραφικό:

Ο Περίανδρος Παπανικολάου γεννήθηκε και ζει στο Μεσολόγγι. Είναι απόφοιτος  του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου με σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό.

Η πρώτη του ποιητική συλλογή «ΠΡΟΒΕΝΤΖΑ» εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Όστρια» το 2015.

Η δεύτερη ποιητική του συλλογή «ΣΕΙΡΑΔΙΟ» κυκλοφόρησε σε e book το 2017 από τις εκδόσεις «24 Γράμματα» και σε έντυπη μορφή το 2021 απο τις εκδόσεις «Δρόμων».

Έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις και έχει βραβευθεί για την ενεργή του παρουσία στην σύγχρονη λογοτεχνία από το περιοδικό «Κέφαλος» (Βραβείο «Ανδρέας Λασκαράτος», 2019).

Επίσης έλαβε το Πρώτο Βραβείο Ποίησης στον 40ο Πανελλήνιο Λογοτεχνικό  διαγωνισμό της Πανελληνιας Ενωσης Λογοτεχνών στην κατηγορία της ποίησης με το ποίημα «ΥΜΕΙΣ ΕΙΠΕΤΕ».

Το βραβευμένο ποιήμα «ΥΜΕΙΣ ΕΙΠΕΤΕ» του Περίανδρου Παπανικολάου:

Είδαν τους ποιητές…
τελευταία φορά σε σταθμούς επαρχιακούς,
στις χαμένες συνειδήσεις των ταβερνείων
πίνοντας το δάκρυ των τρυπημένων πλευρών τους,
στα γκρεμισμένα τείχη των λογισμών
και στα κόκκινα πουκάμισα των εξεγέρσεων.
Άκουσαν τελευταία φορά τους ποιητές
να τραγουδούν ληστών ιστορίες,
να κραυγάζουν στις φωτιές του δάσους
σαν καίγονταν τα πληγωμένα μυστικά.
Είδαν, των ποιητών τα ονόματα
σε σφαίρες χαραγμένα,
τα χείλια τους είδαν
να στάζουν αίμα κακό,
μονολογώντας
«ὑμεῖς εἴπετε, οὑκ ἡμεῖς».
Είδαν την τελευταία φορά τους ποιητές…
αγέρωχους και προδομένους.

---

Agrinio365 Media Group (AgrinioTimes.gr – Antenna-Star.gr)

Συνέντευξη: Νάντια Μπούτα